* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بهداشت بیماران قندی
دکتر عطا انصاری
امروزه با پیشرفت های علمی و کشف راه های جدید برای درمان دیابت و تغذیه افراد مبتلا به آن، می توان از عوارض این بیماری جلوگیری کرد، ولی بهترین پیشگیری از این عوارض ناخواسته بهداشت شخص بیمار است.
شخص مبتلا به حداقل ده ساعت راهنمایی نیاز دارد که نه پزشک و پرستار وقت آن را دارند و نه متخصص تغذیه و سایر متخصصان بهداشت، بنابراین بیمار باید با مطالعات شخصی این کمبود را جبران کند.
هدف این رشته مقالات جبران قطره ای از دریای این کمبودها می باشد.
بهداشت عمومی
1 ـ بهداشت بدنی
بیماری که دچار عوارض مزمن این بیماری مانند نوروپاتی یا آتریوپاتی شده دارای پوستی شکننده است. در این حالت پوست به میزان زیادی حس کردن را از دست داده و آمادگی صدمه دیدن و زخمی شدن زیاد را دارد به طوری که حتا یک زخم کوچک می تواند تولید دردسر بزرگی کند. بنابراین برای درمان آن باید سریعا اقدام کرد. بهترین وسیله حفاظت پوست و بهداشت بدن، استحمام حداقل 3 بار در هفته است، البته باید در نظر داشت که از آب داغ و سوزاننده استفاده نشود، زیرا به علت عدم احساس داغ بودن آب توسط شخص امکان تولید سوختگی و نکروز (نسوج مرده) وجود دارد.
2ـ بهداشت پاها
زخم هایی که دیر خوب می شوند و دردسر زا هستند در نزد بیمارانی که دچار نوروپاتی و آتریوپاتی و همچنین عفونت های ثانوی بر اثر صدمات و سائیدگی پوست بر اثر مالش، زیاد دیده می شود. این زخم ها می تواند موجب کانگرن (قانقاریا) و قطع عضو شود که تاثیر شدیدی بر روی شخص و فامیل و جامعه دارد. می شود از بیشتر این عوارض با رعایت دقیق بهداشت پاها جلوگیری کرد. پاهای شخص بیمار باید روزانه تحت نظر گرفته شود و لای انگشتان و ناخن ها و تمام پا توسط شخص دیگر و یا خود بیمار با کمک آینه دیده شود. پاها مرتبا شسته شود (در صورت امکان سه بار در هفته با صابون یا محلول های ضد میکرب) بیمار باید از جوراب مخصوص دیابتیک و کفش بدون دوخت روی آن (ممکن است نخ دوخت روی سطح پا فشار وارد کند) و هم چنین کفی های مخصوص بیماران قندی استفاده نماید و در صورت وجود زخم باید پزشک را در جریان گذاشت.
3ـ بهداشت دهان و دندان
دیابت معالجه نشده باعث خرابی دندان ها، و دندان های خراب موجب عفونت های لثه و لق شدن دندان ها و نشست لثه ها می شود و کرم خوردگی دندان نیز در نزد بیماران قندی بیشتر دیده می شود. در نتیجه شخص بیمار پس از آگاهی از این مطلب باید توجه بیشتری به بهداشت دهان و دندان های خود داشته باشد.
پس از هر غذا دندان ها را مسواک بزند.
لای دندان ها را با نخ مخصوص یا برس بین دندانی تمیز کند.
هر گونه عفونت و یا کرم خوردگی را فوراً درمان کند.
ورزش
ورزش برای هر نوع دیابت مفید است زیرا:
ـ باعث می شود مواد انرژی زا در عضلات مصرف شده و به حجم چربی ها اضافه نشود.
ـ حساسیت عضلات نسبت به انسولین را زیاد می کند.
ـ باعث کم شدن چربی ها شده و در نتیجه امکان عوارض عروقی را کم می کند. اشخاص دیابتیک باید مرتبا ورزش کنند ولی باید شرایط زیرا را رعایت کنند که دچار هیپوگلیسمی (کم شدن میزان قند خون) نشوند.
ـ هرگز هنگام عدم تعادل گلیسمی ورزش نکنند.
ـ هرگز در تنهایی ورزش نکنند.
ـ کسانی که با او ورزش می کنند باید بدانند که اگر شخص دچار هیپوگلیسمی شد چه باید بکنند.
ـ همیشه مقداری قند یا آب نبات همراه داشته باشند.
اگر دیابت آن ها با انسولین کنترل می شود باید به مسائل زیر هم دقت کنند:
ـ یک میان غذا یا "تنقلات" اضافه میل کنند.
ـ اگر بیمار از انسولین استفاده نمی کند ولی از سولفامیدهای کم کننده قند استفاده می کند باید قبل از ورزش مصرف آن را کم و یا به کلی قطع کند.
ـ درست است که باید بیماران را تشویق به ورزش کرد ولی از ورزش هایی که در صورت هیپوگلیسمی خطرناک می شوند باید خودداری کرد مانند کوه نوردی و غواصی.
ـ وضع قلبی عروقی بیمار باید مرتبا کنترل شود تا در صورت لزوم به طور موقت یا دائم از ورزش او جلوگیری شود.
عوامل مخصوص
یک زن دیابتیک حتا آن هایی که انسولین تزریق می کنند می توانند چند بار حامله شده و نوزادانی سالم به دنیا بیاورند و امکان باردار شدن آنها با دیگران فرقی ندارد ولی قبل از باردار شدن باید تحت کنترل پزشکی باشند وگرنه دچار عوارض ناگوار مانند سقط جنین های مکرر، نوزادان غیر طبیعی و یا نوزادان مرده شده و برای خود مادر نیز خطرات غیر قابل برگشت تولید کند. به همین دلیل یک برنامه ریزی دقیق برای باردار شدن و متد ضد بارداری مطمئن لازم است. این بارداری باید در شرایطی انجام گیرد که میزان قند خون تحت کنترل و طبیعی باشد و بیمار دچار عوارض پیش رونده بیماری نباشد و باید تحت تعلیم قرار گرفته باشد که بتواند قند خون و سایر عوارضی را که ممکن است پیش بیاید در منزل کنترل کند و هر ماه یا حداکثر هر دو ماه تحت کنترل دیابتولوژی و ژنیکولوژی قرار گیرد.
جلوگیری از بارداری
برای برنامه ریزی جهت جلوگیری از بارداری یک متد مطمئن و بی خطر لازم است زیرا متدهایی که برای افراد سالم بی خطر است برای دیابتیک ها بی خطر نیست. قند بالا بر روی دارو اثر ندارد ولی متابولیسم غیر متعادل بیمار باعث بیماری های مویرگها و رگ های بزرگ و عوامل ثانوی آن می شود، بنا براین باید این عوامل و آثار ثانویه داروها را نیز در نظر داشت. متدهای محلی بر متدهای عمومی ترجیح دارد. گذاشتن استریله داخل رحم ـ دیافراگم همراه یا بدون اسپرم کش ها بر قرص های خوردنی ترجیح دارند. بعضی داروها می توانند خطرناک باشند برای جلوگیری حتما با پزشک مشورت شود.
دخانیات
همه می دانند که استعمال سیگار برگ، پیپ و قلیان تولید بیماری های مزمن می کند و بر روی دهان و گلو و بینی و نای و ریه ها اثر دارد و باعث انفلاماسیون مزمن و عفونت و سرطان و غیره می شود، ولی برای دیابتیک ها خطر شدید بر روی سرخرگ ها دارد و آتریواسکروز سریع تر به وجود می آید و نباید صبر کرد که تورم و بیماری در رگ به وجود بیاید تا آن را ترک کرد و به محض این که شخص متوجه شد که دچار بیماری قند است باید دخانیات را ترک کرده و خود را از مسمومیت های تولید شده از توتون و عوارض آن روی بیماری نجات دهد.
رانندگی
شخص دیابتیک می تواند مانند دیگران رانندگی کند مگر این که پزشک ممنوع کرده باشد، ولی معمولا باید از رانندگی وسایل نقلیه سنگین خودداری کند و اگر موارد بیماری مانند رتینوپاتی، نوروپاتی، نفروپاتی و عوارض قلبی ـ عروقی بروز کرده باشد نباید رانندگی کند. اگر شخص انسولین مصرف می کند باید به دقت مواظب هیپوگلیسمی و درمان دیابت باشد و مواد غذایی و قند همراه داشته باشد و در صورت بروز حداقل ناراحتی رانندگی نکند و از رانندگی طولانی در شب خودداری نماید. قبل از رانندگی طولانی میزان قند را اندازه گیری کرده و هر دو ساعت یک بار مقداری مواد غذایی بخورد.
کار کردن
دیابتیک ها مانند سایرین حق کار کردن دارند و دیابت نیروی عضلانی و جسمانی شخص بیمار را تغییر نمی دهد و کنترل دیابت و داشتن معلومات درباره آن کافی است و غیبت آن ها از کار بیشتر از سایرین نیست ولی بعضی از مشاغل به علت امکان هیپوگلیسمی و عوارض مزمن بیماری مانند خلبانی هواپیما، رانندگی اتوبوس و کارهای خسته کننده مانند کار در معدن و کارهایی که در ساعات غیر معمول انجام می شود (کار در شب) و کار با ماشین های خطرناک مانند اره های مکانیکی باید با نظر پزشک انجام شود و یا ممنوع گردد.
مسافرت
شخص دیابتیک وقتی سفر می کند باید متوجه تغییر مدل زندگی و فعالیت های بدنی، تغییر تغذیه، اشکالات حمل و مقدار انسولین و تغییر ساعت باشد و قادر باشد این اشکالات را حل کند آن وقت می تواند به سفرهای داخلی یا خارجی برود یعنی تمام وسائل و داروهای لازم در مدت سفر و نامه ای از پزشک برای حمل آن ها همراه داشته باشد. همین طور برای سفرهای خارجی طولانی قبل از سفر با پزشک درباره تغییر ساعات و تغذیه و درمان با انسولین مشورت کند.
روزه گرفتن
در ماه روزه معمولا وضع خواب و تغذیه و میل خوردن شیرینی هم با ماه های دیگر فرق خواهد کرد و وضع بیمار در صورت روزه گرفتن بدتر می شود (اصولا بیمار نباید روزه بگیرد) برای بیماری که انسولین مصرف می کند گرفتن روزه ممنوع است چون باید روزی سه بار غذا و سه بار تنقلات بخورد. اگر بیمار دیابتی غیر انسولینی صد در صد بخواهد روزه بگیرد پزشک او باید با در نظر گرفتن مسائلی مانند سن بیمار، وزن بیمار، نوع دارویی که مصرف می کند، وضع بیماری و این که در نزد او مشکلات عصبی، عروقی، کلیوی و بینایی وجود دارد یا خیر، تصمیم بگیرد که اجازه ی روزه گرفتن را بدهد یا خیر.
تذکر بسیار مهم
بهداشت عمومی بیماران قندی و تعلیم و تفهیم آن به بیمار از مسائل مهم درمان به شمار می رود و بیمار باید در زندگی روزانه، به هنگام کار و حضور در جامعه آن را رعایت کند تا از امکان عوارض نامطلوب بیماری جلوگیری کرده و به درمان و راحتی زندگی خود کمک کند.
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی است.
* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
آتاکسی
دکتر عطا انصاری
آتاکسی به خودی خود یک بیماری نیست ولی سیمپتومی است که بر اثر صدمه وارد شده به مخچه تولید می شود. مخچه قسمتی از مغز است که حرکات عضلات را کنترل و تنظیم می کند.
اگر شخص در هنگام حرکت ـ راه رفتن یا برداشتن اشیاء ـ نظم حرکات عضلانی بازوها و ساق پاها را از دست داده باشد، به سیمپتوم آتاکسی مبتلا است.
آتاکسی ممکن است روی حرف زدن، حرکات چشم ها و بلعیدن غذا هم اثر بگذارد.
باید در نظر داشت که انواع مختلفی از آتاکسی های ارثی هم وجود دارد که بیماری های دستگاه عصبی و ژنتیک هستند که به مخچه صدمه می زنند و در اکثر موارد پیش رونده هستند یعنی بر اثر گذشت زمان شدیدتر می شوند.
علل
ـ صدمات وارده به مخچه که به ستون مهره ها لطمه وارد کرده مثل تصادف اتوموبیل و غیره.
ـ سکته مغزی یا یک سکته خفیف بر اثر بسته شدن یک سرخرگ مغزی که به طور طبیعی بر طرف شده بدون این که اثری باقی گذاشته باشد.
ـ صدمات وارد شده به مغز قبل، هنگام یا بلافاصله پس از تولد که باعث به هم خوردن نظم حرکات می شود.
ـ مشکلات تولید شونده پس از یک بیماری عفونی ویروسی مثل آبله مرغان
ـ اسکلروز پلاکی
ـ عکس العمل سمی بر اثر فلزات سنگین مثل سرب، جیوه یا تمیز کننده های صنعتی
ـ عکس العمل بعضی از داروها مثل باربی توریک ها و آرام بخش ها که برای درمان، نگرانی، اضطراب و بی خوابی به کار می رود.
ـ مصرف بیش از حد الکل و مواد مخدر
ـ کمبود ویتامین ها
ـ وجود یک غده خوش خیم یا سرطانی در مخچه
نوع یک آتاکسی ارثی بر اثر یک ژن که از یکی از والدین ارث برده می شود تولید می گردد که شامل حدود سی و شش نوع مختلف بیماری است که بر اثر زمان تولید شده و اعضای صدمه دیده به غیر از مخچه طبقه بندی می شوند (مثل وجود صدمات چشمی).
ـ آتاکسی دوره ای: هفت نوع هستند که با حملات شدید، تعادل و تنظیم عضلات را بهم می زنند.
نوع دوم آتاکسی ارثی که ژن باعث بیماری، از هر دو والدین ارث برده می شود: این بیماری عصبی عضلانی ارثی و پیش رونده باعث ضعف تولید انرژی در بدن می شود و سلول های عصبی و قلبی بیشتر از سایر سلول ها صدمه می بینند و بیمار مبتلا دچار راه رفتن غیرطبیعی، بد حرف زدن، عدم توانایی انجام دادن یک کار به طور کامل که در کودکی یا اوایل نوجوانی مشخص می شود. این بیماری باعث تغییراتی در استخوان بندی اسکلت می شود مثل اسکولیوز کج بودن پاها و گشادی قلب. در اروپا از هر پنجاه هزار نفر مردم یک نفر مبتلاست.
آتاکسی اسپاستیک در مناطقی در کبک
این بیماری ارثی مخصوص کسانی است که در مناطق سگ نی ـ دریاچه سن ژان و شارل ووآ در کبک زندگی می کنند. این بیماری باعث تخریب تدریجی طناب نخاعی است. افرادی که در این مناطق زندگی می کنند از هر 22 نفر یک نفر حامل این ژن بیماری است.
ـ سندروم لوئی بار ـ یک بیماری ژنتیک نادر است که روی حرکات بدن، دستگاه ایمنی و عروق خونی اثر می گذارد (عروق خونی را گشاد می کند). بیماری معمولاً بین یک تا دو سالگی مشخص می شود.
احتمال این که هیچ کدام از والدین بیمار نباشند و سابقه فامیلی هم نبوده وجود دارد.
سیمپتوم ها
بنا به علت تولید بیماری، سیمپتوم ها ممکن است ناگهانی و یا تدریجی تولید شوند مثل:
ـ عدم تعادل در راه رفتن و به راحتی افتادن
ـ اشکال در انجام دادن حرکات روزانه، مثل غذا خوردن، نوشتن یا بستن دکمه های لباس
ـ اشکال در حرف زدن
ـ حرکات تکراری غیرارادی چشم ها
ـ اشکال در بلع غذا
تمام کسانی که یک یا دو والدین آنها دارای ژن تولید بیماری هستند در معرض خطر ابتلا هستند.
پیشگیری
مطالعات علمی باعث تشخیص ژن های مسئول بسیاری از آتاکسی های ارثی شده و امکان پیشگیری این بیماری ها وجود دارد.
ـ آمینوسنتز یعنی آزمایش مایع آمینوتیک زن باردار و یا بیوبسی از پلاستنا، مبتلا بودن جنین به بیماری را نشان می دهد و پدر و مادر می توانند تصمیم بگیرند که سقط جنین کنند یا نه.
ـ فیزیوتراپی: به تقویت عضلات و طولانی تر کردن استفاده از دست و پا کمک می کند.
ـ ارگوتراپی: به فعالیت های زندگی روزانه مثل غذا خوردن و لباس پوشیدن کمک می کند.
ـ ارتوفونی: به حرف زدن و بلعیدن کمک می کند.
متاسفانه دارویی برای درمان آتاکسی ارثی وجود ندارد. بیشتر سیمپتوم ها و مشکلات تولید شده بر اثر بیماری را می شود نسبتاً برطرف کرد مثل تغییر شکل پاها و ستون فقرات توسط کرست و اعمال جراحی.
ـ Catena اولین دارویی است که در کانادا مورد استفاده است و باعث تولید انرژی در سلول ها و محافظت از سلول های صدمه دیده می شود، اما طبق مطالعات جدید فقط می تواند باعث کم شدن گشادی قلب بشود که یکی از سیمپتوم های این بیماری است.
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی است.
* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
عفونت معده توسط هلیکوباکترپیلوری
دکتر عطا انصاری
هلیکوباکترپیلوری عامل تولید گاستریت مزمن و زخم های اثنی عشر می باشد و نقش مهمی در تولید سرطان های معده و اثنی عشر دارد. درمان آن توسط جلوگیری کننده های ترشح اسید معده و آنتی بیوتیک ها می باشد. هم چنین یک سری از مواد طبیعی مانند ویتامین C و اسیدهای چرب پولی انساتوره، لاکتوباسیل ها و کندر برای از بین بردن آن مفید هستند.
مدت های طولانی دانشمندان به خاطر شدت اسید موجود در ترشحات و شیره معده فکر نمی کردند که هیچ گونه باکتری بتواند در آنجا زنده بماند، ولی در سال 1982 دو پزشک استرالیایی موفق به کشت هلیکوباکترپیلوری شدند که یک باکتری است و در سطح مخاط معده زندگی می کند و اسید معده و سیستم دفاعی قوی آن روی آن اثری ندارد. به نظر می رسد که این باکتری باعث تولید بعضی از بیماری های انفلاماتوار مزمن معده و اثنی عشر هم هست.
عفونت به هلیکوباکترپیلوری از عفونت های مزمنی است که بیشترین عفونت را در دنیا تولید می کند و بستگی به کشورهای مختلف بین 20 تا 90 درصد مردم به آن آلوده اند و بیشتر در کشورهای در حال توسعه دیده می شود تا ممالک صنعتی و باکتری مستقیماً از انسان به انسان منتقل می شود. عفونت با هلیکوباکترپیلوری در کودکی وارد بدن می شود و تا ده ها سال و حتی تا آخر عمر همراه با بیمار است و باعث تولید یک عکس العمل قوی انفلاماتوار که به تدریج مزمن می شود می گردد. در اغلب مردم یک گاستریت مزمن تولید می شود که هیچ علامت و سیمپتومی ندارد و در حدود 10 درصد از اشخاص آلوده با گذشت زمان تولید بیماری زخم معده و اثنی عشر و در یک درصد تولید سرطان گاستریک می کند.
برای درمان عفونت از یک درمان 7 روزه از یک آنتی اسید قوی همراه با دو آنتی بیوتیک از بین Amoxicilline ,Clarithromycine و Metronizone استفاده می شود. با این درمان در 70 درصد موارد باکتری از بین می رود.
مقاومت باکتری در برابر آنتی بیوتیک ها عامل اصلی شکست در درمان می باشد و باکتری در 10 تا 14 درصد موارد در برابر کلارترومایسین و در 30 درصد در برابر ترونیدازول مقاوم است. در مورد موثر بودن درمان باید به علت نتایج ناراحت کننده ثانویه داروها و عدم ادامه مصرف کامل دارو توجه داشت.
طب مکمل
تعدادی از مواد طبیعی برای درمان آلترناتیو برای هلیکوباکترپیلوری مورد مطالعه علمی قرار گرفته. با این که اکثر این مطالعات نتیجه موفقیت آمیز داشته ولی هنوز در آغاز این مطالعات هستیم.
*ویتامین C ـ با غلظت 128 میلی گرم در میلی لیتر با PH 51/5 از رشد باکتری جلوگیری می کند. مصرف 10 میلی گرم ویتامین C از راه دهان به مدت 7 روز در حیواناتی که باکتری را وارد معده آنها کرده بودند، باعث کم شدن تعداد کلنی های باکتری شد.
یک مطالعه اولیه در انسان پیشنهاد می کند که دوز قوی ویتامین C در بعضی افراد می تواند هلیکوباکتری را از بین ببرد. در یک مطالعه بر روی 60 بیمار که از سوءهاضمه رنج می بردند و گاستریت و هلیکوباکتری هم داشتند 5 گرم در روز ویتامین C دادند که شامل یک دوز 2 گرمی و سه دوز یک گرمی بود و به گروه شاهد آنتی اسید دادند. پس از 4 هفته که مطالعه طول کشید 51 نفر تا آخر مطالعه ماندند در 24 نفر گروه شاهد هیچ فرقی مشاهده نشد در صورتی که از 27 نفر مورد مطالعه در 8 نفر هیچ اثری از عفونت باقی نبود. متاسفانه پس از پایان مطالعه کلیه بیماران را با داروهای ضد باکتری درمان کردند و مشخص نشد که آیا اثر ویتامین C دائمی بوده یا موقت. مطالعات دیگری لازم است تا ثابت کند که ویتامین C می تواند باکتری ها را نابود کند و مدت استفاده و میزان دارو چقدر باید باشد. البته باید در نظر داشت که آیا بیماری که زخم معده فعال دارد می تواند دوز بالای ویتامین C را تحمل کند و یا آیا ویتامین C پوشیده که در روده باز می شود و احتمالا التهاب کمتری را ایجاد می کند موثر خواهد بود یا نه؟
*اسیدهای چرب پولی انساتوره: مطالعات In vitro (درون لوله) نشان داده که چندین نوع از اسیدهای چرب پولی انساتوره دارای آثار نابود کننده هلیکوباکتری هستند، برای این که مشخص شود آیا روی انسان هم موثر است محققان 15 بیمار بین 30 تا 58 سال را که یک سوءهاضمه سبک بدون زخم ولی همراه با عفونت هلیکوباکتری داشتند، به مدت 8 روز با مخلوطی از اسیدهای چرب پولی انساتوره درمان کردند. پس از پایان درمان از نظر سلول شناسی در 53 درصد بیماران اثری از عفونت نبود ولی پس از 6 ماه از پایان درمان در 5 نفر از بیماران عفونت بازگشته بود.
با این که متاسفانه گروه شاهد وجود نداشت ولی درصد بالای درمان شدگان از نظر کلینیکی مهم است. اگر نتایج این مطالعه با مطالعات کلینیکی کنترل شده همراه بود، می شد به طور قانونی در بیمارانی که هیچ سیمپتومی ندارند آنها را با اسیدهای چرب پولی انساتوره جهت کم کردن احتمال ابتلا به سرطان درمان کرد.
*لاکتوباسیل ها ـ مطالعات نشان داده که لاکتوباسیل ها آثار ناخواسته ثانویه آنتی بیوتیک ها را که برای معده و روده ایجاد می شوند، کم کند.
20 بیمار آلوده به عفونت هلیکوباکتری که هیچ سیمپتومی نداشتند در مطالعه ای برای درمان شرکت کردند. آنها 40 میلی گرم Pantoparazole دو بار در روز و Tinidazole 500 میلی گرم دو بار در روز و گروه شاهد همین ها را به اضافه لاکتوباسیل دریافت کردند. نتایج مطالعه نشان داد که اضافه کردن لاکتو باسیل GG آثار ناخواسته ثانویه آنتی بیوتیک ها را برای نابودی هلیکوباکتری کم کرده به اضافه این که اثر آنتی بیوتراپی را شدیدتر کرده و از رشد هلیکوباکتری که از بیوپسی های معده بیماران مبتلا به بیماری های گوارشی استخراج شده بود جلوگیری کرده است.
در مطالعه دیگری بر روی موش ها تجویز L.salivarivs از انتشار هلیکوباکتری در معده آنها جلوگیری کرد.
مطالعات نشان داد که لاکتوباسیل ها می توانند از آثار ثانویه ناخواسته درمان های معمولی جلوگیری کند و آن را تقویت کنند، ولی هیچ مطالعه ای نشان نداده که استفاده از لاکتوباسیل ها به تنهایی می تواند یک درمان کافی برای عفونت هلیکوباکتری باشد.
*کُندر از بین برنده هلیکوباکتر: صمغ کندر یک داروی طبیعی است که قرن هاست مورد استفاده دارویی قرار می گیرد و علوم جدید هم موثر بودن و بی خطر بودن آن را قبول دارد. مطالعات نشان داده که صمغ کندر قادر به کشتن باکتری هلیکوباکترپیلوری است که عامل تولید کننده گاستریت مزمن و زخم های اثنی عشر و عامل سرطان زای معده است.
از زمان های قدیم صمغ کندر و شیره پوست آن در تمدن های مدیترانه ای به عنوان آنتی سپتیک ـ آنتی اکسیدان غذایی ـ برای رفع بوی بد دهان ـ به عنوان داروی ضد دردهای شکمی ـ سوءهاضمه و زخم های گوارشی ـ معطر کردن انواع نوشیدنی ها و غذاهای سنتی به کار می رفته است.
نوشته های زیادی از اعصار قدیم وجود دارد که استفاده از کندر برای بیماری های دستگاه گوارشی و سرطان در آنها ثبت شده است. در طی سال های اخیر مطالعات آزمایشگاهی و کلینیکی نشان داده که کندر باکتری هلیکوباکتری پیلوری و هم چنین سایر باکتری ها و قارچ ها را از بین می برد و در مبارزه علیه مشکلات و زخم های گوارشی مفید می باشد. مطالعات کلینیکی هم نشان داده که کندر در درمان زخم های خوش خیم معده و اثنی عشر موثر است.
در یک مطالعه کلینیکی بر روی 38 بیمار محققان متوجه شدند که یک دوز یک گرمی از راه دهان کندر یک بار در روز به مدت دو هفته باعث آرامش سیمپتوم ها در 80 درصد بیمارانی که با کندر درمان شده بودند می شود، در صورتی که در گروه شاهد که درمان دیگری داشتند 50 درصد سیمپتوم ها آرام شده بودند. در این مطالعه آزمون اندوسکپی ثابت کرد که کندر باعث بهبودی نسوج مخاطی معده شده و زخم ها کاملا توسط سلول های اپی تلیال سالم پوشیده شده اند. درمان زخم ها به طور کامل در 70 درصد بیمارانی که کندر خورده بودند دیده شد و در گروه شاهد در 22 درصد بیماران.
مطالعات بر روی حیوانات هم نشان داد که کندر دارای خواص محافظت کننده از سلول ها و ضد ترشح است و می تواند صدمات وارده بر روی مخاط معده بر اثر داروهای ضد زخم و آسپیرین را درمان کند. مطالعات بر روی موش ها که به طور تجربی در آنها زخم معده یا اثنی عشر تولید کرده بودند نشان داد که یک دوز 500 میلی گرم بر کیلو یعنی معادل 500 میلی گرم در روز برای انسان باعث کم شدن ترشح شیره معده و محافظت از سلول ها و کم کردن صدمات جدار معده شده است.
از بین بردن هلیکوباکترپیلوری
محققان متوجه شده اند که کندر دارای خاصیت موثر برای درمان هلیکوباکترپیلوری است و در مطالعات خود اظهار کرده اند که حتی مقدار کم آن یعنی یک گرم در روز در مدت دو هفته می تواند زخم های گوارشی را به سرعت درمان کند و متوجه شده اند که علت آثار درمانی بر روی زخم ها از بین بردن هلیکوباکترپیلوری است. آزمایشات نشان داد که کندر به طور بسیار موثری 9/99 هلیکوباکتری ها را نابود کرده و این آزمایشات بر روی انواع مختلف هلیکوباکتری NTCC11637 و شش نوع منزوی کلینیکی که سه نوع آن در مقابل Metronidazole مقاوم بوده انجام شده است.
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی است.