بیماری پوستی اگزما
اگزما یک درماتوز چرکی است که همراه انفلاماسیون غیر مسری پوست، قرمز شدن، زیکول های ریز، پوسته های کوچک جدا شده و خارش می باشد. اگزما ممکن است حتی در نزد شیرخواران هم دیده شود. بیماری دارای پریودهای حمله ای می باشد که در آن علائم بیماری شدیدتر می شوند. مدت زمان این حمله ها یکسان نیست و در فاصله بین دو حمله وضع پوست بهتر می شود. اگزما اغلب همراه با آسم و یا سایر عکس العمل های آلرژیک می باشد.
مکانیسم تولید اگزما هنوز به خوبی مشخص نیست ولی تواماً به سلول های پوستی که محافظ بدن از آلرژی ها هستند و دستگاه ایمنی بدن حمله می کند. اگزما می تواند یک بدکاری ژنتیکی باشد ولی عوامل محیط زیستی مثل تماس با محرک های شیمیایی و یا استرس در ایجاد آن موثر هستند.
در بین تمام بیماری های پوستی اگزما بیشتر از همه دیده می شود و تا 30 درصد مراجعه به متخصصان پوست را شامل می شود. در کشورهای صنعتی 15 تا 30 درصد کودکان و 2 تا 10 درصد بالغان به آن دچار می شوند. طبق تخمین های جدید در سی سال اخیر تعداد بیماران 2 تا 3 برابر افزایش یافته است.
انواع اگزما
انواع مختلفی از اگزما وجود دارد و از کلمه اگزما برای تمام انواع این بیماری استفاده می شود.
ـ اگزمای اتوپیک (سرشتی): نوع اگزمای مزمن است که بیشتر از همه دیده می شود. آتوپیک بر اثر عکس العمل های آلرژیک یا تماس آلرژن هایی که معمولاً بی خطر هستند مثل گرد و خاک، گرده گیاهان، موی حیوانات خانگی و ... به وجود می آید.
افراد آتوپیک به طور ناگهانی و یا متوالی دچار عکس العمل های مختلف آلرژیک می شوند مثل زکام یونجه ای، بلاک های قرمز رنگ عفونی پوست، آسم و یا آلرژی های غذایی.
این آلرژی ها اغلب یک منشاء ارثی هم دارند برای این که در بیشتر وقت ها در فامیل هایی دیده می شوند که اغلب یک نفر یا بیشتر از آن رنج می برند.
در 90 درصد مواقع این نوع اگزما قبل از 5 سالگی دیده می شود و به ندرت بعضی از بزرگسالان که در معرض آلرژن ها یا مواد محرک ملتهب کننده در محل کار قرار می گیرند، از اگزمای آتوبیک رنج می برند.
درماتیت تماسی: به این نوع اگزما درماتیت یا درمیت تماسی هم می گویند و بر اثر یک ماده ملتهب کننده پوست مثل تماس با صابون و مواد پاک کننده، عرق، آب دهان و امثالهم تولید می شوند.
درماتیت تماسی می تواند آلرژیک یا غیر آلرژیک فقط با یک تماس ساده با مواد ملتهب کننده به وجود بیاید.
اگزمای سبورتیک: پلاک های زرد رنگ همراه با پوسته ها از پوست های چرب و اغلب در روی پوست مودار سر تولید می شوند که در نزد بزرگسالان بسیار زیاد شوره سر تولید می کند. اگزمای سبورتیک گاهی در صورت، گوش ها و قفسه سینه هم دیده می شود که می تواند همراه با عفونت با قارچ های نوع Malassezia باشد.
پیشرفت بیماری
پیشرفت بیماری بستگی به نوع اگزما دارد. سیمپتوم ها می توانند یک تا دو هفته ادامه داشته باشند یا حتی تا چند سال طول بکشد. اگزمای آتوپیک معمولاً در نوزادان قبل از 18 ماهگی تولید می شود، و در دوران کودکی آرام می شود و در 70 درصد موارد در اوایل نوجوانی از بین می رود و گاهی وقت ها چند بار دوباره برمی گردد.
مشکلاتی که می تواند تولید کند
ـ اگر محل اگزما را بخارانیم پلاک ها ترشح می کنند و بیشتر ملتهب می شوند و بعضی مواقع این مناطق می توانند عفونی بشوند.
ـ گاهی ممکن است که یک عفونت باکتریایی مخصوصاً استافیلوکوک طلایی به آن اضافه شود که تولید یک دلمه های خشک می کند.
ـ ایجاد سلولیت (بیماری عفونی پوست) همراه با تورم ناگهانی، حساس، قرمز و گرم شدن پوست است.
در این سه مورد باید بلافاصله با پزشک مشورت کرد.
سیمپتوم های اگزما
ـ پلاک های قرمز ملتهب که خارش دارند، دلمه های پوستی خشک و پوسته های ریز در جاهای بخصوصی از بدن بستگی به انوع اگزما.
ـ خارش
ـ تولید زیکول های ریز (برجستگی دانه مانند آبدار)
در درازمدت ممکن است پوست ضخیم تر و خشک تر بشود و موهایش بریزد و رنگش تغییر کند.
توجه برای اگزمای اتوپیک
در شیرخواران این نوع اگزما در گونه ها، پوست سر، شانه ها، قفسه سینه و اگر کودک شستش را می مکد روی انگشت شست دیده می شود.
در کودکان بالاتر از دو سال، در محل تا شدن آرنج ها، مچ دست، زانوها و مچ پاها تولید می شود. بعدها در نوجوانان دوباره در محل تا شدن اعضا، اطراف چشم ها و کف پا به وجود می آیند.
در بزرگسالان بیشتر در گردن، مچ پا، پاها و دست ها به وجود می آید.
چه کسانی در خطر ابتلا هستند
افرادی که یکی از فامیل نزدیک شان یا خودشان از انواع آلرژی ها مثل آسم آلرژیک، زکام آلرژیک، آلرژی های غذایی و بعضی از پلاک های قرمز عفونی پوست رنج می برند بیشتر در خطر مبتلا شدن هستند.
اشخاصی که در مناطقی با هوای خشک یا در شهرها زندگی می کنند بیشتر در خطر مبتلا شدن به اگزمای آتوپیک هستند.
هم چنین بعضی ها هم آمادگی ارثی برای اگزمای سبورتیک دارند.
عوامل احتمالی تولید خطر برای ابتلا
با این که بیماری اگزما شدیداً منشاء ژنتیکی دارد، اما عوامل مختلف زیادی که در نزد همه یکسان نیست می توانند باعث شدت اگزما بشوند مانند:
ـ تحریکات ملتهب کننده در تماس با پوست مثل پشم، فیبرهای مصنوعی، صابون و مواد تمیز کننده لباس و ظروف، عطرها، لوازم آرایش، ماسه، دود سیگار و شبیه اینها.
ـ آلرژن های موجود در مواد غذایی، گیاهان، حیوانات یا هوا؛
ـ گرمای مرطوب؛
ـ خیس کردن یا خشک کردن مرتب پوست؛
ـ عوامل احساسی مثل نگرانی، اختلافات خانوادگی، و استرس. متخصصان عقیده دارند که عوامل احساسی و روانی رل بسیار مهمی در تشدید بیماری های پوستی مانند اگزما دارند.
ـ عفونت های پوستی مخصوصاً قارچ ها مثل پای ورزشکاران.
پیشگیری
در حال حاضر امکان پیشگیری وجود ندارد. تنها چند راهنمایی برای آرام کردن حملات بیماری در زیر عنوان می شود.
مواظب آلرژن های غذایی باشید، زیرا می توانند باعث حمله اگزمای آتوپیک بشوند. برای شناسایی این آلرژن ها باید آزمایش مخصوص انجام شود تا شخص بداند که چه غذاهایی برای او بد است و به جای آن از مواد خوراکی دیگری که همان مقدار مغذی هستند استفاده کند. برای این کار بهتر است با متخصص تغذیه مشورت شود. غذاهای زیر به عنوان آلرژن شناخته شده اند:
ـ آراشیدها (بادام زمینی)
ـ آجیل ها مثل بادام، گردو، پسته و فندق
ـ شیر
ـ گندم
ـ سفیده تخم مرغ
ـ ماهی و حیوانات دریایی و صدف ها
ـ شکلات
ـ سویا
البته این لیست کامل نیست.
کم کردن استرس: از تمام تکنیک هایی که باعث کم شدن استرس می شوند باید استفاده کرد. پزشکان عقیده دارند که استرس باعث تولید اگزما نمی شود ولی می تواند باعث شدت سیمپتوم ها و عامل حملات آن بشود.
یک مطالعه که در سال 2001 در ژاپن انجام شد نشان داد که استرس تولید شده بر اثر بازی ویدیو باعث تشدید حملات اگزمای اتوپیک می شود. هم چنین طبق همین مطالعه تلفن همراه هم باعث شدت عکس العمل های آلرژیک می شود.
تا آنجایی که ممکن است از آلرژن ها دوری کنید، مثل آکارین ها و گرد و خاک، استفاده از موکت و رنگ ها و استفاده از محصولات ضد آکارین (کنه) و استفاده از جارو برقی های قوی حداقل سه بار در هفته.
چند راهنمایی برای بهداشت پوست
ـ از موادی که پوست را تحریک می کنند دوری کنید مثل پشم، مواد شیمیایی، تمیز کننده ها
ـ نگذارید که هوای منزلتان خیلی خشک باشد در صورت لزوم در زمستان از دستگاه مرطوب کننده هوا استفاده کنید.
ـ محل اگزما را نخارانید، زیرا باعث شدت انفلاماسیون و التهاب می شود. در صورت لزوم از کمپرس سرد استفاده کنید و محل اگزما را مرطوب کنید. برای کودکان ناخن هایشان را کوتاه نگه دارید. پیشنهاد می شود که شب ها دستکش کتانی دستشان کنید که خود را نخارانند.
ـ قرار نگرفتن در هوای خیلی گرم و گرم و مرطوب و نپوشیدن لباس های خیلی گرم که باعث تعریق زیاد می شوند.
ـ استفاده از لباس های کتانی و نپوشیدن لباس های پشمی و فیبرهای مصنوعی.
ـ عدم استفاده از حمام های طولانی و آب داغ، احتیاجی نیست که تعداد حمام کردن را کم کنید ولی از یک نرم کننده پوست بلافاصله پس از حمام کمتر از 3 دقیقه پس از خروج از آب استفاده کنید.
ـ از یک صابون ملایم برای حمام کردن استفاده کنید.
ـ بین دو حمله اگزما و پس از خروج از حمام پوست را کاملاً با یک کرم نرم کننده مرطوب کنید، ولی در هنگام حمله بیماری خشک شدن پوست شروع بهبودی محل اگزما است.
ـ اگر نوزاد مبتلا شده پوشک بچه را مرتباً عوض کنید که پوستش در مدت طولانی مرطوب نماند و مواد چرب روی باسن او نمالید.
ـ لباس ها و ملافه ها مخصوصاً پوشاک کودکان را با مواد شوینده ملایم شستشو دهید.
ـ اگر شیرخوار دچار اگزمای سبورتیک شده روی پوست سرش را روغن بچه بمالید و پس از نیم الی یک ساعت با شامپوی مخصوص بچه بشویید.
توجه برای بهداشت پوست: درمان های مختلف و راهنمایی های پیشنهاد شده برای پیشگیری که توسط متخصص پوست تجویز شده احتیاج به تکرار روزانه و حوصله زیاد دارد مخصوصاً برای کودکان. مطالعات امروزی نشان داده که این راهنمایی ها می تواند وضع کودکان را بهتر کرده و باعث شود که مدت زیادی احتیاج به دارو نداشته باشند.
درمان های دارویی اگزما
در حال حاضر هیچ دارویی که بتواند اگزما را درمان کند وجود ندارد و درمان های کلاسیک برای محدود کردن انفلاماسیون و ناراحتی بیمار است و باید آلرژن ها و تحریک کننده ها را پیدا کرد و از آنها دوری جست تا سیمپتوم ها کمتر بشوند.
داروها
کورتیکوستروئیدها: از کرم های حاوی کورتیکواستروئیدها (کورتیزون) روی محل اگزما برای کم شدن خارش و انفلاماسیون استفاده می شود و سپس از کرم هایی که مقدار کمتری استروئید دارند به عنوان درمان محافظت کننده یک یا دو بار در هفته استفاده می شود.
از کرم های حاوی استروئیدهای قوی برای آرامش التهابات مهم در کوتاه مدت استفاده می شود، زیرا در درازمدت قدرت درمانی را از دست می دهند و باعث نازکی پوست می شوند. اگر اگزما خیلی شدید باشد از قرص های کورتیکواستروئید استفاده می شود ولی فقط در کوتاه مدت زیرا دارای آثار ثانویه ناخواسته هستند مثل از دست دادن مواد معدنی استخوان ها (استئوپروز یا پوکی استخوان).
آنتی هیستامینیک ها: می شود گاهگاهی از آنها برای کم کردن خارش استفاده کرد، هم چنین کمک می کند که کودکان راحت بخوابند و در حملات شبانه بیماری خود را نخارانند.
Tacrolimus و Pimecrolimus دو داروی بدون استروئید هستند و اخیرا از آن ها استفاده می شود. این دو روی سیستم دفاعی تاثیر گذاشته و قدرت آن را پائین می آورند و در نتیجه انفلاماسیون را کم می کنند. این دو دارو بجای کورتیکوستروئیدها به کار می روند و آثار ثانویه آنها خیلی کمتر است. آثار ثانویه درازمدت آنها هنوز مشخص نیست، ولی احتمال این که خطر دچار شدن به سرطان پوست را زیاد کند هست. از این داروها نباید برای کودکان کمتر از دو سال استفاده کرد.
Cyclosporine فقط در اگزماهای خیلی شدید به کار می رود. سیکلوسپورین دارویی است با منشاء قارچی که سیستم دفاعی را ضعیف می کند. از راه دهان بهتر اثر می کند تا از راه پوست ولی خطرناک تر هم هست، چون دارای آثار بد بر روی کبد و فشار خون است و باید فقط در مدت کوتاهی از آن استفاده کرد.
از آنتی بیوتیک ها وقتی استفاده می شود که یک عفونت باکتریایی یا قارچی به اگزما اضافه شده باشد.
درمان با اشعه ماوراءبنفش
استفاده از فتوتراپی یا فتوشیمیوتراپی (استفاده از فتوتراپی همراه با دارویی که پوست را به فتوتراپی حساس تر می کند) ممکن است پیشنهاد شود مگر این که یک حساسیت زیاد درماتیت به نور خورشید وجود داشته باشد در این صورت از دستگاه هایی که فقط UVB یا UVA منتشر می کنند استفاده می شود. بیمار باید بداند که در خطر شدید مبتلا شدن به سرطان و پیر شدن نابهنگام پوست قرار می گیرد. فقط در معرض نور آفتاب قرار گرفتن دارای آثار مفید برای بعضی از مبتلایان می باشد.
روش روان درمانی
همه متخصصان پزشکی و پزشکی مکمل معتقدند که عوامل احساسی و روانی رل مهمی را در اگزما بازی می کنند. روان درمانی باعث می شود که مدت زمان حمله ها کوتاه تر بشوند. استرس های روانی، احساسی، عصبی دارای آثار مهمی در تعادل بدنی شخص هستند.
برنامه های آموزشی برای والدین کودکان مبتلا بسیار موثرند و به آنها یاد می دهند که چگونه از مجموع عوامل روانی ـ تغذیه ای و دارویی برای درمان کودکشان حداکثر استفاده را ببرند.
درمان های دیگر
استفاده از شامپوهای ضد شوره برای اگزمای سبورتیک و گاهی همراه با یک درمان ضد قارچی برای درمان مفیدند.
استفاده از جوراب های فشار دهنده یا عمل جراحی واریس برای اگزماهای واریسی.
طب مکمل
برای پیشگیری
پروبیوتیک ها: پروبیوتیک ها امکان خطر مبتلا شدن به اگزمای اتوپیک در کودکانی که در خطر هستند را کمتر می کند. در یک مطالعه با گروه شاهد که پلاسبو دریافت کرده بودند 132 بانوی باردار که دارای سابقه فامیلی اگزما بودند یا همسرشان دچار اگزمای آتوپیک، زکام آلرژیک یا آسم بودند انتخاب شدند. گروه اول پلاسبو و گروه دوم یک فورمول شامل لاکتویاسیلوزGG در دوران بارداری و همین طور نوزادانشان در مدت 6 ماه اول زندگی دریافت کردند. در دو سالگی میزان اگزمای آتوپیک در میان کودکانی که لاکتویاسیلوز دریافت کرده بودند دو بار کمتر دیده شد تا گروه پلاسبو و در 4 سالگی کودکان گروه لاکتیویاسیلوز همان نسبت را داشتند تا گروه شاهد پلاسبو.
درمان آرام کننده
این درمان ها برای آرامش حملات بثورات پوستی به صورت کرم یا کمپرس به کار می روند:
ژل آلوئه از برگ های ضخیم این گیاه تهیه می شود و دارای خواص نرم کننده پوست است و خیلی در درماتولوژی مورد استفاده قرار می گیرد. دانشمندان آثار آن را برای اگزمای سبورتیک مورد مطالعه قرار داده اند. یک گروه 46 نفری با محلولی که 30 درصد آلوئه داشت 2 بار در روز با یک گروه شاهد که پلاسبو دریافت کرده بودند مقایسه شدند. پس از یک درمان 4 هفته ای و 6 هفته ای بهبودی خیلی در گروه آلوئه بیشتر دیده شد تا گروه پلاسبو.
در مطالعه دیگری که در سال 2003 بر روی 30 بانوی کارگر یک کارخانه که از اگزمای دست ها رنج می بردند از دستکش هایی استفاده شد که در تمام روز ژل آلوئه را روی دست های آنها پخش می کرد. موثر بودن این گیاه را در آرامش بخشیدن به سیمپتوم های اگزما نشان داد. باید توجه داشت که آلوئه در بعضی افراد می تواند عامل تولید درماتیت بشود.
گل گاوزبان: یک مطالعه با گروه شاهد بر روی 118 کودک در خطر دارای نتایج مثبت بر روی سیمپتوم های اگزما بود. 435 میلی گرم روغن گاوزبان از تولید اگزما پیشگیری نکرد ولی شدت حملات بیماری را کم کرد. در مطالعه دیگر استفاده خارجی از روغن گاو زبان در نزد کودکان باعث کاهش قرمزی و خارش شد ولی گویا نرم کردن پوست با هر روغنی اثر مثبت دارد.
هاماملیس ویرجینی: بعضی مواد موجود در آن دارای خواص آنتی انفلاماتوار و قابض است. نتیجه 3 مطالعه کوچک بر روی 95 نفر نشان داد که این گیاه می تواند سیمپتوم های اگزما را آرامش دهد ولی یک مطالعه دیگر بر روی 72 نفر به مدت دو هفته نتیجه مهمی نداشت. کمیسیون E و Escop مفید بودن مصرف آن را برای انفلاماسیون های کوچک روی پوست تائید می کنند.
جو: کمیسیون E موثر بودن ساقه های جو در بالنئوتراپی برای درمان بیماری های پوستی که تولید انفلاماسیون، سبوره (شوره) و خارش می کنند قبول دارد ولی هیچ مطالعه کلینیکی برای اگزما هنوز انجام نشده است.
دوزاژ: 250 گرم آرد جو را در یک جوراب یا کیسه ریخته در یک لیتر آب به مدت چند دقیقه بجوشانید و بعد کیسه را فشار دهید و بعد مایع را در وان حمام ریخته در آن استراحت کنید، یا کیسه را روی محل اگزما بمالید. همین طور می شود 100 گرم ساقه جو را در یک لیتر آب جوشانید و آن را در وان حمام ریخت.
بابونه آلمانی: استفاده از گل های بابونه آلمانی در غرب برای آرامش اگزما شناخته شده، همین طور خواص آن به عنوان آنتی انفلاماتوار، آنتی سینیک و کمک به درمان زخم های کوچک شناخته شده. یک مطالعه نشان داده که استفاده پوستی از کرم حاوی بابونه به نام Kamillosan به اندازه درمان با هیدروکورتیزون 25 درصد موثر بوده و از سایر درمان های کلاسیک بهتر عمل کرده. در یک مطالعه فرقی با پلاسبو نداشته ولی دو درمان موثرتر از کرم هیدروکورتیزون نیم درصد بوده.
دوزاژ: کمپرس خیس کرده 100 گرم گل بابونه در آب جوش یا مخلوط 5 قطره روغن اساسی بابونه در 20 میلی لیتر روغن گیاهی.
نعنای فلفلی: استفاده خارجی از روغن اساسی نعنای فلفلی برای آرامش خارش و التهاب پوست.
دوزاژ: 2 تا 3 قطره را در آب ولرم بریزید و در صورت لزوم تکرار کنید.
کنتراندیکاسیون نباید در نواحی دستگاه تنفسی کودکان کمتر از 4 سال استفاده شود چون می تواند باعث اسپاسم حلق و برانش ها بشود و حالت خفگی موقت تولید کند.
گل همیشه بهار: در اروپا خواص آنتی انفلاماتوار آن کاملاً شناخته شده و برای محصولات زیبایی و درماتولوژی به کار می رود. کمیسیون E و Escop موثر بودن استفاده خارجی آن را برای درمان زخم هایی که به درمان خوب جواب نمی دهند مثل زخم های واریسی قبول دارند.
دوزاژ: استفاده از کرم های حاوی 2 تا 5 درصد گل همیشه بهار و یا حل 2 تا 3 قطره تنتور در داخل آبی که قبلاً جوشیده و سرد شده و کمپرس آن بر روی محل اگزما.
گیاهان مختلفی در نقاط دنیا خواص درمانی و آنتی انفلاماتوار دارند که مطالعه آنها از حوصله این مقاله خارج است.
درمان های زیر برای محافظت به کار می روند و مطالعات موثر بودن آنها را برای کم کردن تعداد حملات و شدت آنها نشان داده و فقط از آنها نام می بریم:
پروبیوتیک ها، روغن اوناگر،روغن ماهی(رل مهمی در عکس العمل های دفاعی و آنتی انفلاماتوار دارد.)، هپنیوتراپی، ماساژ درمانی، ویتامین E
طب سنتی چین: بر اساس طب سنتی چین بیماری های پوستی بر اثر عدم تعادل انرژی تولید می شوند. طب سوزنی و معجون های چینی که گاهی شامل 10 گیاه می شوند برای درمان به کار می روند. مطالعات نتایج مختلفی داشته است.
شناخت بیماری پوستی پسوریازیس
Psoriasis
پسوریازیس یک بیماری انفلاماتوار پوستی است که معمولاً به صورت پلاک های ضخیم پوست است که پولک های سفید رنگی از آن جدا می شود ـ این پلاک ها در مناطق مختلفی از پوست دیده می شوند ولی بیشتر روی آرنج ها ـ زانوها و قسمت مودار پوست سر و باعث می شوند که در آن قسمت پوست قرمز بشود.
این بیماری مزمن پیشرفت پریودیک دارد و مسری نیست و با درمان کنترل می شود. پسوریازیس اگر روی کف دست و یا کف پا و یا مناطقی که پوست چین خوردگی دارد باشد، بسیار ناجور و ناراحت کننده است. شدت بیماری در نزد بیماران متفاوت است و همین طور بستگی به محل پلاک ها دارد و می تواند زندگی اجتماعی فرد را مختل کند زیرا نظر دیگران بر روی بیماری های پوستی باعث دل شکستگی بیمار می شود.
چه کسانی دچار می شوند؟
در حدود 2 تا 4 درصد مردم کشورهای غربی به آن دچار می شوند و قفقازی ها از همه بیشتر دچار می شوند.
بیماری معمولا بعد از بلوغ دیده می شود؛ در اواخر دهه 20 و اوائل دهه 30. البته کودکان هم می توانند دچار شوند حتی قبل از دو سالگی ـ میزان مبتلا شدن در زن و مرد یکسان است.
علل بیماری
علت دقیق بیماری هنوز معلوم نیست ـ نوعی که بیشتر از همه دیده می شود پسوریازیس پلاکی و یا پسوریازیسVulgaire نامیده می شود و حدود هشتاد درصد بیماری را تشکیل می دهد انواع دیگر آن پسوریازیس قطره ای و پسوریازیس Erthmodermigue که مناطق وسیعی از پوست را گرفته و پسوریازیس Postuleux که بعداً شرح می دهیم.
محل پلاک ها در بیماران فرق می کند ولی بیشتر در محل های زیر دیده می شود:
پوست سر که زیاد دیده می شود
کف دست و کف پا
محل تا شدن پوست مانند زیر بغل و کشاله ران
ناخن
در نزد 7 درصد بیماران، پسوریازیس همراه با دردهای مفصلی و تورم و سختی حرکات است که به آن معضل پسوریازیس یا رماتیسم پسوریازیسی می گویند. این نوع آرتریست باید توسط متخصص رماتولوگ درمان شود و ممکن است که درمان های مخصوص لازم داشته باشد.
پیشرفت بیماری و مشکلاتی که می تواند تولید کند
بیمارانی که دچار پسوریازیس نیمه سنگین و سنگین هستند به علت تغییر حالت پوست از استرس و نگرانی ـ عدم اطمینان به خود و حتی دپرسیون رنج می برند.
به نظر می رسد کسانی که دچار پسوریازیس شده اند، بنا به عللی که هنوز مشخص نیست، از بیماری های قلبی عروقی ـ سندورم متابولیک و دیابت رنج خواهند برد.
نشانه های (سیمپتوم های) پسوریازیس
پسوریازیس های پلاکی پلاک های قرمز گرد یا بیضی شکل که با یک دَلَمه پوست سفیدرنگ که کنده می شود پوشیده شده اند ـ معمولاً در روی آرنج ها، زانوها، پوست سر و نشیمنگاه دیده می شوند این پلاک ها می توانند باعث ناراحتی ـ درد ـ و خارش بشوند و گاهگاهی بسیار شدید.
پسوریازیس ناخن ها: غیر طبیعی بودن و متفاوت بودن شکل ناخن های دست و پا ـ گودی های ریز سوراخ مانند ـ کنده شدن ـ عدم رشد ـ تغییر رنگ ـ ضخیم شدن ـ ترک ترک شدن ناخن ها.
پسوریازیس پوست سر: پلاک های قرمز رنگ همراه با پولک های نقره ای روی پوست سر و پیشانی.
پسوریازیس کف دست و پا: پلاک های خشک کف دست و اغلب دردناک و ترک خورده.
پسوریازیس مناطقی که پوست تا می شود مثل زیر بغل ـ کشاله ران ـ نزدیک اعضای جنسی ـ و پوست بین دو کفل ـ این نوع می تواند در نوک انگشتان نیز دیده شود.
پسوریازیس اریترودرمیک ـ تقریباً تمام پوست قرمز و متورم است و پلاک های مشخصی ندارد و اغلب همراه با تب و لرز است و یک نوع سخت بیماری می باشد که احتیاج به درمان سریع در بیمارستان دارد.
پسوریازیس قطره ای ـ نوع کمیاب بیماری است که بیشتر کودکان و نوجوانان به آن مبتلا می شوند و پس از یک عفونت استرپتوکوکی مثل آنژین ـ فارانژیت (بیشتر) بوجود می آید ـ پلاک ها کوچک هستند و کمتر از یک سانتی متر هستند و به شکل یک قطره هستند که اغلب روی قفسه سینه ـ بازوها ـ و ساق پاها دیده می شوند.
باید دانست که این پلاک ها مسری نیستند و به شخص دیگری سرایت نمی کنند و حتی پلاک ها در بدن شخص بیمار هم منتشر نمی شوند.
چه کسانی ممکن است دچار شوند
ـ کسانی که یک سابقه بیماری در فامیل شان وجود داشته ـ در نزد چهل درصد از بیماران یک یا چند نفر در فامیل مبتلا بوده اند ـ اگر یکی از والدین مبتلا باشد امکان مبتلا شدن بچه هایشان 5 تا 10درصد است.
ـ اشخاص چاق: چاقی زیاد بدشانسی مبتلا شدن را خیلی زیاد می کند مثل دیابت نوع 2 و سندروم متابولیک.
ـ و بالاخره اشخاصی که به HIV آلوده شده اند.
عوامل مختلفی باعث شروع حمله بیماری و تولید پلاک در نزد بیماران مبتلا به پسوریازیس می شوند یک عکس العمل داروئی مانند لیتیوم برای درمان مشکلات بی پولر (دوقطبی) بودن بتا بلوکان ها برای درمان فشار خون و داروهای ضد مالاریا.
ـ یک استرس شدید
ـ یک ضربه که باعث تورم شود ـ بریدگی پوست ـ و نیش حشرات
ـ هوای سرد و خشک
ـ درمعرض مواد شیمیایی قرار گرفتن
ـ مصرف الکل
ـ تاباژیسم باعث شدت سیمپتوم ها می شود و هم چنین یک عامل تولید بیماری به شمار می رود
ـ یک عفونت دستگاه تنفسی که باعث تولید پسوریازیس قطره ای می شود
پیشگیری
البته پیشگیری برای کم شدن شدت بیماری و زیاد شدن فاصله حملات آن هیچ گونه راه حلی برای پیشگیری از پسوریازیس وجود ندارد ولی امکان این که فرکانس بین دو حمله و شدت آن را کنترل کرد هست به غیر از درمان های پزشکی شخص باید خودش مواظب باشد و بفهمد که چه عواملی باعث حمله بیماری می شود که البته احتیاج به حوصله و دقت بیمار دارد.
به هرحال چند راهنمایی عمومی:
اگر مجبورید که مدت طولانی در زیر تابش آفتاب باشید از کرم های مخصوص آفتاب زدگی استفاده کنید (حداقل FPS 15)
مصرف الکل باید به شدت کم شود یا بکلی قطع شود
ترک کردن سیگار ـ چندین مطالعه رابطه بین شدت بیماری و تعداد سیگارهای مصرف شده در روز را به خوبی نشان داده و ثابت کرده
بعضی از بیماران متوجه شده اند که پس از کم کردن وزن حتی به مقدار کم بیماری عقب نشینی کرده و شدت آن بخوبی کمتر شده
عوض کردن بعضی از عادات زندگی در صورت لزوم
پیدا کردن راه حل هائی برای کم کردن و کنترل استرس، زیرا ثابت شده که شدت بیماری با زیاد شدن استرس بیشتر می شود یک مطالعه بر روی یک بیمار به مدت 20 هفته نشان داده که شدت نگرانی بیمار بر اثر عوامل زندگی اش باعث شدت بیماری شده
بیمار می تواند با یک پسیکوترابوت برای پیداکردن و برطرف کردن عواملی که از نظر روانی باعث حمله و یا شدت بیماری می شود مشورت کند.
درمان های داروئی
پسوریازیس یک بیماری مزمن است که درمان ندارد و به هیچ وجه نمی توان مطمئن شد که بیماری مجدداً حمله نکند ولی می توان سیمپتوم ها را به طور نسبتاً خوب آرام کرد البته به کمک داروهائی که بر روی مناطق صدمه دیده مالید این باعث می شود که مساحت پلاک ها کوچک تر و فاصله بین دو حمله بیشتر شود و پاک شدن کامل آنها کار ساده ای نیست و امکان این که از چندین داروی مختلف استفاده شود تا مشخص شود کدام یک مؤثرترند هم هست و بسیار مهم است که استفاده از دارو مرتب طبق دستور پزشک انجام شود (کاری که ما ایرانی ها معمولاً نمی کنیم) اگر می خواهید که نتیجه مطلوب به دست آورید درمان معمولاً با مالیدن کرم ها بر روی پلاک ها انجام می شود ـ در بعضی از موارد از درمان های قوی تر برای پیشگیری از این که پلاک ها وسعت پیدا کنند و سلول های دیگر پوست مبتلا شوند از نوردرمانی و یا داروهائی که از راه دهان مصرف می شوند استفاده می کنند ـ امکان این که بیماری در دراز مدت دیگر به درمان ها جواب ندهد هم هست.
باید توجه داشت که بعضی از داروها باعث می شوند که پوست شخص بیمار نسبت به نور خورشید و تابش آن بر روی بدن حساس تر بشود در این باره با پزشک و یا داروساز مشورت شود.
کرم ها و مرهم ها
در تمام موارد بیماری کرم های نرم کننده و مرطوب کننده پوست برای کم کردن خارش و مرطوب کردن پوست که بر اثر استعمال مرتب کرم های داروئی خشک می شود لازم و مفید است. بهتر است که از کرم های مرطوب کننده برای پوست های حساس استفاده شود.
اگر سیمپتوم ها سبک و نیمه سبک باشد متخصص پوست معمولاً از کرم های مخصوص کم کردن انفلاماسیون استفاده می کند که معمولا کرم های حاوی کورتیکواستروئیدها و یا ریتونوئیدها هستند که ممکن است به تنهائی یا همراه داروی دیگری استفاده شود ـ یک کرم حاوی Calcipotrioi و یک نوع ویتامین D برای کم کردن پیشرفت سلول های بیمار در اپی درم استفاده می شود ـ کرم های حاوی کورتیکواستروئیدها نباید برای مدت طولانی استفاده شود زیرا احتمال خطر آثار ثانویه مانند از دست دادن رنگ پوست نازک شدن پوست و غیره وجود دارد ـ همین طور قدرت درمانی آن به تدریج کم تر می شود ـ به غیر از کرم لوسیون و شامپوهای حاوی کورتیکواستروئیدها برای پوست سر مبتلا نیز وجود دارد ـ در بین کرم های استفاده شده مخلوطی از نوعی دوده و وازلین نفتی و اسید سالی سیلیک و آنترالین هم هستند که امروزه خیلی کم از آن استفاده می شود.
درمان پسوریازیس در صورت و محل هائی که پوست تا شدگی دارد استفاده از کورتیکواستروئیدها به علت نازکی و حساس بودن پوست آثار ثانویه شدیدتری خواهند داشت بنابراین باید با احتیاط بیشتر و به طور متناوب از ان استفاده شود ـ داروهای دیگری هم هست که ممکن است در صورت احتیاج از آن ها استفاده کرد.
فتودرمانی و PUVA درمانی
فتوتراپی قرار دادن پوست در معرض اشعه های اولتراویوله یا ماوراءبنفش UVA و UVB می باشد و موقعی از آن استفاده می شود که قسمت بزرگی از پوست به پسوریازیس مبتلا شده باشد ـ اشعه های ماوراء بنفش باعث می شوند که سرعت پیشرفت بیماری در سلول ها کم شده و انفلاماسیون آرام بشود ـ و به انواع مختلف می شود از این اشعه ها استفاده کرد.
ـ استفاده کوتاه روزانه از تابش نور خورشید. البته از زیاد ماندن زیر آفتاب باید خودداری کرد زیرا می تواند سیمتوم ها را شدیدتر کند.
ـ استفاده از دستگاه های تولید کننده اشعه ماوراءبنفش UVB
ـ استفاده از دستگاه تولید کننده لارز Excimeres ـ اشعه های UVB تولید شده خیلی قوی تر هستند البته این نوع درمان هنوز در مرحله تجربه است.
اشعه درمانی ها معمولا همراه یک داروی مالیدنی و یا خوراکی است که حساسیت پوست را به فعالیت اشعه زیاد می کند، بنابراین به آن فتوشیمیوتراپی می گویند ـ داروی استفاده شده Psoralene نامیده می شود که می تواند از راه دهان وارد بدن بشود و یا در وان حمام ریخته شده و شخص در آن فرو رود قبل از این که اشعه ها بر وی بتابند ـ استفاده از این نوع درمان در کوتاه مدت خطر خیلی کمی دارد که اهمیت ندارد ولی در دراز مدت امکان مبتلا شدن به سرطان پوست را بیشتر می کند ـ برای درمان پسوریازیس متوسط و شدید بیمار باید چندین بار در هفته به مدت 6 هفته پشت سر هم تحت درمان قرار بگیرد.
داروهای خوراکی
برای نوع بیماری در مساحت زیاد و پیشرفته، پزشک داروهای خوراکی و یا تزریقی را تجویز می کند. ریتوئیدها اغلب همراه کالی پوت ریول یا کورتیکواستروئیدهای مالیدنی استفاده می شوند ـ آثار ثانویه مهم آن خشکی پوست و مخاط است ـ این دارو برای جنین بسیار خطرناک است و اگر خانمی باید از آن استفاده کند، حتما همراه یک داروی ضدبارداری قوی باید مصرف شود.
داروهای ضعیف کننده سیستم دفاعی بدن بسیار موثرند، ولی باید برای زمان های کوتاه مورد استفاده قرار بگیرند زیرا آثار سوئی مانند صدمات کبدی و کلیوی ایجاد می کنند و امکان مبتلا شدن به بیماری های عفونی را ممکن می سازند. در صورتی که این درمان ها جواب ندهند از داروهای دیگری که به اسم بیولوژیک مشهورند استفاده می شود.
چند راهنمائی برای درمان پلاک های پسوریازیس
ـ در زیر نور آفتاب ماندن به مدت کوتاه و مرتب به آرام شدن حملات پسوریازیس کمک می کند. البته باید از کرم های مخصوص محافظت از آفتاب با قدرت حداقل FPS 15 استفاده کرد.
ـ برای آرام شدن پلاک ها بطور طبیعی هر روز 15 دقیقه در وان حمام بمانید و به آب آن روغن های مخصوص حمام یا آرد جو یا نمک Epsom اضافه کنید. آب حمام نباید خیلی داغ باشد و از صابون هائی که تحریک کننده نیستند استفاده کنید.
ـ از محصولات زیبائی تحریک کننده خودداری کنید مثلاً از آن هایی که حاوی الکل هستند
ـ پس از گرفتن حمام یا دوش در حالی که پوست هنوز خیس است از کرم های مرطوب کننده استفاده کنید مخصوصاً در زمستان
ـ از خاراندن و مالش بر روی مناطق مبتلا خودداری کنید ـ در صورت لزوم هنگام شب پس از مالیدن یک کرم نرم کننده روی منطقه بیمار را با یک ورقه نازک پلاستیک بپوشانید. آن چه که مسلم است باید دانست که وجود این پلاک ها به روی دست و صورت نباید باعث گوشه گیری بیمار بشود بیمار باید از پزشک کمک بخواهد و با انجمن های مربوط به بیماری در تماس باشد و در صورت لزوم از روان درمانی استفاده کند.
طب مکمل
ـ Cayenne (نوعی فلفل خیلی تند) کاپ سائی سین عنصر فعال در این فلفل می باشد که می تواند انفلاماسیون را کم کرده و از گشاد شدن رگ های خونی در اپی درم جلوگیری کند. استفاده از کرم های حاوی کاپی سائی سین می تواند از خارش تولید شده بر اثر پسوریازیس جلوگیری کند.
میزان مصرف (دوزاژ): حداکثر 4 مرتبه در روز بر روی پلاک ها مالیده شود و از پماد یا کرم هائی استفاده شود که حاوی O.O25 درصد تا o.o75 کاپ سائی سین ها هستند و معمولاً حدود 14 روز طول می کشد تا اثر کامل درمان به ظهور برسد ـ بیمار باید بروشور مربوط به دارو را با دقت بخواند و یا طبق دستور دقیق پزشک یا داروساز رفتار کند تا دچار سورپریز ناخواسته نشود.
ـ Mahonia ـ پوست و ریشه این درختچه دارای خواص داروئی است که از زمان های قدیم شناخته شده بوده و امروز از آن برای ساختن پمادهای ضد التهاب (آنتی انفلاماتوار) استفاده می شود. چندین مطالعه نشان داده که استفاده از این پمادها باعث آرامش سیمیوم های پسوریازیس سبک و نیمه سنگین می شود.
ـ ژل Aloes که مایع غلیظی است که از درون برگ های ضخیم این گیاه به دست می آید (نباید با لاتکس که از قسمت خارجی برگ ها تهیه می شود اشتباه شود) دارای خواص نرم کننده است و اغلب در درماتولوژی به کار می رود. چندین مطالعه در این باره انجام شده که بیشتر نتیجه مثبت داشته.
ـ اسیدهای چرب امگا3 ـ اسیدهای چرب امگا3 دارای خواص آنتی انفلاماتوار دارند. چندین مطالعه علمی با مکمل روغن ماهی انجام شده که نتایج ضد و نقیض داشته، ولی اکثر محققین مخصوصاً آنهائی که در کلینیک مایوی ایالات متحده کار می کنند عقیده دارند که باید از آن به عنوان کمک کننده به درمان های دیگر استفاده کرد.
در یک مطالعه که توسط یک درماتولوگ فرانسوی انجام شده، نشان داده که لسیتین دریائی که فسفولیپو های ماهی های وحشی دریائی هستند بر روی بیماران پسوریازیسی که هر نوع درمان را کنار گذاشته و فقط از کرم های مرطوب کننده استفاده می کردند، پس از سه ماه درمان سیمتوم های بیماری کم شده و پس از 6 ماه استفاده پلاک ها در اکثر بیماران بهبودی یافته اند. طبق نظریه همین محقق لسیتین دریائی بهتر از روغن ماهی جذب می شود.
ـ هیدروتراپی (بالنئوتراپی) ـ چندین مطالعه نشان داده که حمام گرفتن در چشمه های آب معدنی که دارای آب های جوشان که از زیرزمین بیرون می آیند، مفید بوده، ولی باید مطالعات دیگری انجام شود ـ آب هائی با مواد معدنی بسیار زیاد مثل دریای مرده در کشور اسرائیل دارای چنین خواصی است که از تمام دنیا برای درمان بیماری های پوستی به آنجا می روند (بلولاگون در ایسلند هم چنین خواصی را دارد)
ـ Camomile allemande ـ کمیسیون E قبول دارد که گل های کامومیل آلمان می تواند انفلاماسیون های پوستی را کم کند و محصولاتی که با آن تهیه شده در اروپا به طور زیادی برای درمان پسوریازیس، اگزما، خشکی و التهاب پوست به کار می رود، یک تامبون را در سرکه فرو کرده روی مناطق مبتلا بگذارید.
ـ تغذیه آنتی انفلاماتوار: دکتر Andrew Weil پزشک آمریکائی عقیده دارد که بیماران مبتلا به پسوریازیس باید رژیم غذائی حاوی مقادیر زیاد سبزی و میوه داشته باشند که غذاهای آنتی انفلاماسیون هستند.
ـ هیپنوتراپی: دانشمندان متوجه شده اند که هیپنوتراپی آثار درمانی برای بیماری های پوستی دارد و همین طور بر روی پسوریازیس در حال حاضر مطالعات علمی دقیقی در این باره انجام نشده.
ـ نانوروپاتی: ناتوروپات ها عقیده دارند که جدار روده بیماران مبتلا به پسوریازیس اجازه می دهد که آنتی ژن ها از آن عبور کنند در صورتی که در افراد سالم چنین حالتی وجود ندارد. و این مسئله باعث عکس العمل در پوست می شود. در ناتوروپاتی تغذیه و هضم و جذب آن رل مهمی در درمان پسوریازیس بازی می کند.
دکتر J.E. Dissomo عقیده دارد که بسیار مهم است که بدانیم آیا شخص بیمار دچار مشکلات گوارشی است؟ آیا به بعضی غذاها حساسیت دارد؟ آیا بدنش به اندازه کافی آنزیم های گوارشی ترشح می کند و آیا کبدش به خوبی کار می کند؟
حساسیت به گلوتن می تواند گاهی همراه با پسوریازیس باشد، چندین مطالعه پیشنهاد می کند که بیماران پسوریازیسی از خوردن گلوتن خودداری کنند زیرا می تواند باعث کم شدن سیمپتوم ها شود. با ناتوروپات یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
ـ آرامش و کنترل استرس: از نظر علمی کاملا مشخص شده که استرس شدید باعث حمله بیماری می شود، راه های مختلفی برای کم شدن استرس هست مثل ورزش های تنفسی، مراقبه (مدیتاسیون)، بیوفیدبک، ویزوالیزاسیون. در سال 1998 یک مطالعه بر روی 37 بیمار که در حال درمان فتوتراپی و فتوشیمیو تراپی برای پسوریازیس بودند و در همان موقع از یک تکنیک سریع مدیتاسیون استفاده می کردند درمان به طور مهم سریع تر انجام شد.
* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، توجه داشته باشید که هر دارویی بایستی با تجویز پزشک مصرف شود.
بیماری پوستی اگزما
اگزما یک درماتوز چرکی است که همراه انفلاماسیون غیر مسری پوست، قرمز شدن، زیکول های ریز، پوسته های کوچک جدا شده و خارش می باشد. اگزما ممکن است حتی در نزد شیرخواران هم دیده شود. بیماری دارای پریودهای حمله ای می باشد که در آن علائم بیماری شدیدتر می شوند. مدت زمان این حمله ها یکسان نیست و در فاصله بین دو حمله وضع پوست بهتر می شود. اگزما اغلب همراه با آسم و یا سایر عکس العمل های آلرژیک می باشد.
مکانیسم تولید اگزما هنوز به خوبی مشخص نیست ولی تواماً به سلول های پوستی که محافظ بدن از آلرژی ها هستند و دستگاه ایمنی بدن حمله می کند. اگزما می تواند یک بدکاری ژنتیکی باشد ولی عوامل محیط زیستی مثل تماس با محرک های شیمیایی و یا استرس در ایجاد آن موثر هستند.
در بین تمام بیماری های پوستی اگزما بیشتر از همه دیده می شود و تا 30 درصد مراجعه به متخصصان پوست را شامل می شود. در کشورهای صنعتی 15 تا 30 درصد کودکان و 2 تا 10 درصد بالغان به آن دچار می شوند. طبق تخمین های جدید در سی سال اخیر تعداد بیماران 2 تا 3 برابر افزایش یافته است.
انواع اگزما
انواع مختلفی از اگزما وجود دارد و از کلمه اگزما برای تمام انواع این بیماری استفاده می شود.
ـ اگزمای اتوپیک (سرشتی): نوع اگزمای مزمن است که بیشتر از همه دیده می شود. آتوپیک بر اثر عکس العمل های آلرژیک یا تماس آلرژن هایی که معمولاً بی خطر هستند مثل گرد و خاک، گرده گیاهان، موی حیوانات خانگی و ... به وجود می آید.
افراد آتوپیک به طور ناگهانی و یا متوالی دچار عکس العمل های مختلف آلرژیک می شوند مثل زکام یونجه ای، بلاک های قرمز رنگ عفونی پوست، آسم و یا آلرژی های غذایی.
این آلرژی ها اغلب یک منشاء ارثی هم دارند برای این که در بیشتر وقت ها در فامیل هایی دیده می شوند که اغلب یک نفر یا بیشتر از آن رنج می برند.
در 90 درصد مواقع این نوع اگزما قبل از 5 سالگی دیده می شود و به ندرت بعضی از بزرگسالان که در معرض آلرژن ها یا مواد محرک ملتهب کننده در محل کار قرار می گیرند، از اگزمای آتوبیک رنج می برند.
درماتیت تماسی: به این نوع اگزما درماتیت یا درمیت تماسی هم می گویند و بر اثر یک ماده ملتهب کننده پوست مثل تماس با صابون و مواد پاک کننده، عرق، آب دهان و امثالهم تولید می شوند.
درماتیت تماسی می تواند آلرژیک یا غیر آلرژیک فقط با یک تماس ساده با مواد ملتهب کننده به وجود بیاید.
اگزمای سبورتیک: پلاک های زرد رنگ همراه با پوسته ها از پوست های چرب و اغلب در روی پوست مودار سر تولید می شوند که در نزد بزرگسالان بسیار زیاد شوره سر تولید می کند. اگزمای سبورتیک گاهی در صورت، گوش ها و قفسه سینه هم دیده می شود که می تواند همراه با عفونت با قارچ های نوع Malassezia باشد.
پیشرفت بیماری
پیشرفت بیماری بستگی به نوع اگزما دارد. سیمپتوم ها می توانند یک تا دو هفته ادامه داشته باشند یا حتی تا چند سال طول بکشد. اگزمای آتوپیک معمولاً در نوزادان قبل از 18 ماهگی تولید می شود، و در دوران کودکی آرام می شود و در 70 درصد موارد در اوایل نوجوانی از بین می رود و گاهی وقت ها چند بار دوباره برمی گردد.
مشکلاتی که می تواند تولید کند
ـ اگر محل اگزما را بخارانیم پلاک ها ترشح می کنند و بیشتر ملتهب می شوند و بعضی مواقع این مناطق می توانند عفونی بشوند.
ـ گاهی ممکن است که یک عفونت باکتریایی مخصوصاً استافیلوکوک طلایی به آن اضافه شود که تولید یک دلمه های خشک می کند.
ـ ایجاد سلولیت (بیماری عفونی پوست) همراه با تورم ناگهانی، حساس، قرمز و گرم شدن پوست است.
در این سه مورد باید بلافاصله با پزشک مشورت کرد.
سیمپتوم های اگزما
ـ پلاک های قرمز ملتهب که خارش دارند، دلمه های پوستی خشک و پوسته های ریز در جاهای بخصوصی از بدن بستگی به انوع اگزما.
ـ خارش
ـ تولید زیکول های ریز (برجستگی دانه مانند آبدار)
در درازمدت ممکن است پوست ضخیم تر و خشک تر بشود و موهایش بریزد و رنگش تغییر کند.
توجه برای اگزمای اتوپیک
در شیرخواران این نوع اگزما در گونه ها، پوست سر، شانه ها، قفسه سینه و اگر کودک شستش را می مکد روی انگشت شست دیده می شود.
در کودکان بالاتر از دو سال، در محل تا شدن آرنج ها، مچ دست، زانوها و مچ پاها تولید می شود. بعدها در نوجوانان دوباره در محل تا شدن اعضا، اطراف چشم ها و کف پا به وجود می آیند.
در بزرگسالان بیشتر در گردن، مچ پا، پاها و دست ها به وجود می آید.
چه کسانی در خطر ابتلا هستند
افرادی که یکی از فامیل نزدیک شان یا خودشان از انواع آلرژی ها مثل آسم آلرژیک، زکام آلرژیک، آلرژی های غذایی و بعضی از پلاک های قرمز عفونی پوست رنج می برند بیشتر در خطر مبتلا شدن هستند.
اشخاصی که در مناطقی با هوای خشک یا در شهرها زندگی می کنند بیشتر در خطر مبتلا شدن به اگزمای آتوپیک هستند.
هم چنین بعضی ها هم آمادگی ارثی برای اگزمای سبورتیک دارند.
عوامل احتمالی تولید خطر برای ابتلا
با این که بیماری اگزما شدیداً منشاء ژنتیکی دارد، اما عوامل مختلف زیادی که در نزد همه یکسان نیست می توانند باعث شدت اگزما بشوند مانند:
ـ تحریکات ملتهب کننده در تماس با پوست مثل پشم، فیبرهای مصنوعی، صابون و مواد تمیز کننده لباس و ظروف، عطرها، لوازم آرایش، ماسه، دود سیگار و شبیه اینها.
ـ آلرژن های موجود در مواد غذایی، گیاهان، حیوانات یا هوا؛
ـ گرمای مرطوب؛
ـ خیس کردن یا خشک کردن مرتب پوست؛
ـ عوامل احساسی مثل نگرانی، اختلافات خانوادگی، و استرس. متخصصان عقیده دارند که عوامل احساسی و روانی رل بسیار مهمی در تشدید بیماری های پوستی مانند اگزما دارند.
ـ عفونت های پوستی مخصوصاً قارچ ها مثل پای ورزشکاران.
پیشگیری
در حال حاضر امکان پیشگیری وجود ندارد. تنها چند راهنمایی برای آرام کردن حملات بیماری در زیر عنوان می شود.
مواظب آلرژن های غذایی باشید، زیرا می توانند باعث حمله اگزمای آتوپیک بشوند. برای شناسایی این آلرژن ها باید آزمایش مخصوص انجام شود تا شخص بداند که چه غذاهایی برای او بد است و به جای آن از مواد خوراکی دیگری که همان مقدار مغذی هستند استفاده کند. برای این کار بهتر است با متخصص تغذیه مشورت شود. غذاهای زیر به عنوان آلرژن شناخته شده اند:
ـ آراشیدها (بادام زمینی)
ـ آجیل ها مثل بادام، گردو، پسته و فندق
ـ شیر
ـ گندم
ـ سفیده تخم مرغ
ـ ماهی و حیوانات دریایی و صدف ها
ـ شکلات
ـ سویا
البته این لیست کامل نیست.
کم کردن استرس: از تمام تکنیک هایی که باعث کم شدن استرس می شوند باید استفاده کرد. پزشکان عقیده دارند که استرس باعث تولید اگزما نمی شود ولی می تواند باعث شدت سیمپتوم ها و عامل حملات آن بشود.
یک مطالعه که در سال 2001 در ژاپن انجام شد نشان داد که استرس تولید شده بر اثر بازی ویدیو باعث تشدید حملات اگزمای اتوپیک می شود. هم چنین طبق همین مطالعه تلفن همراه هم باعث شدت عکس العمل های آلرژیک می شود.
تا آنجایی که ممکن است از آلرژن ها دوری کنید، مثل آکارین ها و گرد و خاک، استفاده از موکت و رنگ ها و استفاده از محصولات ضد آکارین (کنه) و استفاده از جارو برقی های قوی حداقل سه بار در هفته.
چند راهنمایی برای بهداشت پوست
ـ از موادی که پوست را تحریک می کنند دوری کنید مثل پشم، مواد شیمیایی، تمیز کننده ها
ـ نگذارید که هوای منزلتان خیلی خشک باشد در صورت لزوم در زمستان از دستگاه مرطوب کننده هوا استفاده کنید.
ـ محل اگزما را نخارانید، زیرا باعث شدت انفلاماسیون و التهاب می شود. در صورت لزوم از کمپرس سرد استفاده کنید و محل اگزما را مرطوب کنید. برای کودکان ناخن هایشان را کوتاه نگه دارید. پیشنهاد می شود که شب ها دستکش کتانی دستشان کنید که خود را نخارانند.
ـ قرار نگرفتن در هوای خیلی گرم و گرم و مرطوب و نپوشیدن لباس های خیلی گرم که باعث تعریق زیاد می شوند.
ـ استفاده از لباس های کتانی و نپوشیدن لباس های پشمی و فیبرهای مصنوعی.
ـ عدم استفاده از حمام های طولانی و آب داغ، احتیاجی نیست که تعداد حمام کردن را کم کنید ولی از یک نرم کننده پوست بلافاصله پس از حمام کمتر از 3 دقیقه پس از خروج از آب استفاده کنید.
ـ از یک صابون ملایم برای حمام کردن استفاده کنید.
ـ بین دو حمله اگزما و پس از خروج از حمام پوست را کاملاً با یک کرم نرم کننده مرطوب کنید، ولی در هنگام حمله بیماری خشک شدن پوست شروع بهبودی محل اگزما است.
ـ اگر نوزاد مبتلا شده پوشک بچه را مرتباً عوض کنید که پوستش در مدت طولانی مرطوب نماند و مواد چرب روی باسن او نمالید.
ـ لباس ها و ملافه ها مخصوصاً پوشاک کودکان را با مواد شوینده ملایم شستشو دهید.
ـ اگر شیرخوار دچار اگزمای سبورتیک شده روی پوست سرش را روغن بچه بمالید و پس از نیم الی یک ساعت با شامپوی مخصوص بچه بشویید.
توجه برای بهداشت پوست: درمان های مختلف و راهنمایی های پیشنهاد شده برای پیشگیری که توسط متخصص پوست تجویز شده احتیاج به تکرار روزانه و حوصله زیاد دارد مخصوصاً برای کودکان. مطالعات امروزی نشان داده که این راهنمایی ها می تواند وضع کودکان را بهتر کرده و باعث شود که مدت زیادی احتیاج به دارو نداشته باشند.
درمان های دارویی اگزما
در حال حاضر هیچ دارویی که بتواند اگزما را درمان کند وجود ندارد و درمان های کلاسیک برای محدود کردن انفلاماسیون و ناراحتی بیمار است و باید آلرژن ها و تحریک کننده ها را پیدا کرد و از آنها دوری جست تا سیمپتوم ها کمتر بشوند.
داروها
کورتیکوستروئیدها: از کرم های حاوی کورتیکواستروئیدها (کورتیزون) روی محل اگزما برای کم شدن خارش و انفلاماسیون استفاده می شود و سپس از کرم هایی که مقدار کمتری استروئید دارند به عنوان درمان محافظت کننده یک یا دو بار در هفته استفاده می شود.
از کرم های حاوی استروئیدهای قوی برای آرامش التهابات مهم در کوتاه مدت استفاده می شود، زیرا در درازمدت قدرت درمانی را از دست می دهند و باعث نازکی پوست می شوند. اگر اگزما خیلی شدید باشد از قرص های کورتیکواستروئید استفاده می شود ولی فقط در کوتاه مدت زیرا دارای آثار ثانویه ناخواسته هستند مثل از دست دادن مواد معدنی استخوان ها (استئوپروز یا پوکی استخوان).
آنتی هیستامینیک ها: می شود گاهگاهی از آنها برای کم کردن خارش استفاده کرد، هم چنین کمک می کند که کودکان راحت بخوابند و در حملات شبانه بیماری خود را نخارانند.
Tacrolimus و Pimecrolimus دو داروی بدون استروئید هستند و اخیرا از آن ها استفاده می شود. این دو روی سیستم دفاعی تاثیر گذاشته و قدرت آن را پائین می آورند و در نتیجه انفلاماسیون را کم می کنند. این دو دارو بجای کورتیکوستروئیدها به کار می روند و آثار ثانویه آنها خیلی کمتر است. آثار ثانویه درازمدت آنها هنوز مشخص نیست، ولی احتمال این که خطر دچار شدن به سرطان پوست را زیاد کند هست. از این داروها نباید برای کودکان کمتر از دو سال استفاده کرد.
Cyclosporine فقط در اگزماهای خیلی شدید به کار می رود. سیکلوسپورین دارویی است با منشاء قارچی که سیستم دفاعی را ضعیف می کند. از راه دهان بهتر اثر می کند تا از راه پوست ولی خطرناک تر هم هست، چون دارای آثار بد بر روی کبد و فشار خون است و باید فقط در مدت کوتاهی از آن استفاده کرد.
از آنتی بیوتیک ها وقتی استفاده می شود که یک عفونت باکتریایی یا قارچی به اگزما اضافه شده باشد.
درمان با اشعه ماوراءبنفش
استفاده از فتوتراپی یا فتوشیمیوتراپی (استفاده از فتوتراپی همراه با دارویی که پوست را به فتوتراپی حساس تر می کند) ممکن است پیشنهاد شود مگر این که یک حساسیت زیاد درماتیت به نور خورشید وجود داشته باشد در این صورت از دستگاه هایی که فقط UVB یا UVA منتشر می کنند استفاده می شود. بیمار باید بداند که در خطر شدید مبتلا شدن به سرطان و پیر شدن نابهنگام پوست قرار می گیرد. فقط در معرض نور آفتاب قرار گرفتن دارای آثار مفید برای بعضی از مبتلایان می باشد.
روش روان درمانی
همه متخصصان پزشکی و پزشکی مکمل معتقدند که عوامل احساسی و روانی رل مهمی را در اگزما بازی می کنند. روان درمانی باعث می شود که مدت زمان حمله ها کوتاه تر بشوند. استرس های روانی، احساسی، عصبی دارای آثار مهمی در تعادل بدنی شخص هستند.
برنامه های آموزشی برای والدین کودکان مبتلا بسیار موثرند و به آنها یاد می دهند که چگونه از مجموع عوامل روانی ـ تغذیه ای و دارویی برای درمان کودکشان حداکثر استفاده را ببرند.
درمان های دیگر
استفاده از شامپوهای ضد شوره برای اگزمای سبورتیک و گاهی همراه با یک درمان ضد قارچی برای درمان مفیدند.
استفاده از جوراب های فشار دهنده یا عمل جراحی واریس برای اگزماهای واریسی.
طب مکمل
برای پیشگیری
پروبیوتیک ها: پروبیوتیک ها امکان خطر مبتلا شدن به اگزمای اتوپیک در کودکانی که در خطر هستند را کمتر می کند. در یک مطالعه با گروه شاهد که پلاسبو دریافت کرده بودند 132 بانوی باردار که دارای سابقه فامیلی اگزما بودند یا همسرشان دچار اگزمای آتوپیک، زکام آلرژیک یا آسم بودند انتخاب شدند. گروه اول پلاسبو و گروه دوم یک فورمول شامل لاکتویاسیلوزGG در دوران بارداری و همین طور نوزادانشان در مدت 6 ماه اول زندگی دریافت کردند. در دو سالگی میزان اگزمای آتوپیک در میان کودکانی که لاکتویاسیلوز دریافت کرده بودند دو بار کمتر دیده شد تا گروه پلاسبو و در 4 سالگی کودکان گروه لاکتیویاسیلوز همان نسبت را داشتند تا گروه شاهد پلاسبو.
درمان آرام کننده
این درمان ها برای آرامش حملات بثورات پوستی به صورت کرم یا کمپرس به کار می روند:
ژل آلوئه از برگ های ضخیم این گیاه تهیه می شود و دارای خواص نرم کننده پوست است و خیلی در درماتولوژی مورد استفاده قرار می گیرد. دانشمندان آثار آن را برای اگزمای سبورتیک مورد مطالعه قرار داده اند. یک گروه 46 نفری با محلولی که 30 درصد آلوئه داشت 2 بار در روز با یک گروه شاهد که پلاسبو دریافت کرده بودند مقایسه شدند. پس از یک درمان 4 هفته ای و 6 هفته ای بهبودی خیلی در گروه آلوئه بیشتر دیده شد تا گروه پلاسبو.
در مطالعه دیگری که در سال 2003 بر روی 30 بانوی کارگر یک کارخانه که از اگزمای دست ها رنج می بردند از دستکش هایی استفاده شد که در تمام روز ژل آلوئه را روی دست های آنها پخش می کرد. موثر بودن این گیاه را در آرامش بخشیدن به سیمپتوم های اگزما نشان داد. باید توجه داشت که آلوئه در بعضی افراد می تواند عامل تولید درماتیت بشود.
گل گاوزبان: یک مطالعه با گروه شاهد بر روی 118 کودک در خطر دارای نتایج مثبت بر روی سیمپتوم های اگزما بود. 435 میلی گرم روغن گاوزبان از تولید اگزما پیشگیری نکرد ولی شدت حملات بیماری را کم کرد. در مطالعه دیگر استفاده خارجی از روغن گاو زبان در نزد کودکان باعث کاهش قرمزی و خارش شد ولی گویا نرم کردن پوست با هر روغنی اثر مثبت دارد.
هاماملیس ویرجینی: بعضی مواد موجود در آن دارای خواص آنتی انفلاماتوار و قابض است. نتیجه 3 مطالعه کوچک بر روی 95 نفر نشان داد که این گیاه می تواند سیمپتوم های اگزما را آرامش دهد ولی یک مطالعه دیگر بر روی 72 نفر به مدت دو هفته نتیجه مهمی نداشت. کمیسیون E و Escop مفید بودن مصرف آن را برای انفلاماسیون های کوچک روی پوست تائید می کنند.
جو: کمیسیون E موثر بودن ساقه های جو در بالنئوتراپی برای درمان بیماری های پوستی که تولید انفلاماسیون، سبوره (شوره) و خارش می کنند قبول دارد ولی هیچ مطالعه کلینیکی برای اگزما هنوز انجام نشده است.
دوزاژ: 250 گرم آرد جو را در یک جوراب یا کیسه ریخته در یک لیتر آب به مدت چند دقیقه بجوشانید و بعد کیسه را فشار دهید و بعد مایع را در وان حمام ریخته در آن استراحت کنید، یا کیسه را روی محل اگزما بمالید. همین طور می شود 100 گرم ساقه جو را در یک لیتر آب جوشانید و آن را در وان حمام ریخت.
بابونه آلمانی: استفاده از گل های بابونه آلمانی در غرب برای آرامش اگزما شناخته شده، همین طور خواص آن به عنوان آنتی انفلاماتوار، آنتی سینیک و کمک به درمان زخم های کوچک شناخته شده. یک مطالعه نشان داده که استفاده پوستی از کرم حاوی بابونه به نام Kamillosan به اندازه درمان با هیدروکورتیزون 25 درصد موثر بوده و از سایر درمان های کلاسیک بهتر عمل کرده. در یک مطالعه فرقی با پلاسبو نداشته ولی دو درمان موثرتر از کرم هیدروکورتیزون نیم درصد بوده.
دوزاژ: کمپرس خیس کرده 100 گرم گل بابونه در آب جوش یا مخلوط 5 قطره روغن اساسی بابونه در 20 میلی لیتر روغن گیاهی.
نعنای فلفلی: استفاده خارجی از روغن اساسی نعنای فلفلی برای آرامش خارش و التهاب پوست.
دوزاژ: 2 تا 3 قطره را در آب ولرم بریزید و در صورت لزوم تکرار کنید.
کنتراندیکاسیون نباید در نواحی دستگاه تنفسی کودکان کمتر از 4 سال استفاده شود چون می تواند باعث اسپاسم حلق و برانش ها بشود و حالت خفگی موقت تولید کند.
گل همیشه بهار: در اروپا خواص آنتی انفلاماتوار آن کاملاً شناخته شده و برای محصولات زیبایی و درماتولوژی به کار می رود. کمیسیون E و Escop موثر بودن استفاده خارجی آن را برای درمان زخم هایی که به درمان خوب جواب نمی دهند مثل زخم های واریسی قبول دارند.
دوزاژ: استفاده از کرم های حاوی 2 تا 5 درصد گل همیشه بهار و یا حل 2 تا 3 قطره تنتور در داخل آبی که قبلاً جوشیده و سرد شده و کمپرس آن بر روی محل اگزما.
گیاهان مختلفی در نقاط دنیا خواص درمانی و آنتی انفلاماتوار دارند که مطالعه آنها از حوصله این مقاله خارج است.
درمان های زیر برای محافظت به کار می روند و مطالعات موثر بودن آنها را برای کم کردن تعداد حملات و شدت آنها نشان داده و فقط از آنها نام می بریم:
پروبیوتیک ها، روغن اوناگر،روغن ماهی(رل مهمی در عکس العمل های دفاعی و آنتی انفلاماتوار دارد.)، هپنیوتراپی، ماساژ درمانی، ویتامین E
طب سنتی چین: بر اساس طب سنتی چین بیماری های پوستی بر اثر عدم تعادل انرژی تولید می شوند. طب سوزنی و معجون های چینی که گاهی شامل 10 گیاه می شوند برای درمان به کار می روند. مطالعات نتایج مختلفی داشته است.
بیماری مقاربتی کلامیدیا
دکتر عطا انصاری
کلامیدیا یکی از بیماری های سرایتی مقاربتی است که در آمریکای شمالی و اروپا زیاد دیده می شود و بر اثر باکتری Chlamydia Trachomatis تولید می شود. در عرض 15 سال گذشته تعداد چنین بیمارانی روز بروز بیشتر شده است. در سال 2006 بیش از 65 هزار بیمار در کانادا ثبت شده و در سه چهارم موارد نوجوانان و جوانان بین 15 تا 24 ساله آلوده بوده اند. در فرانسه 4/1 درصد مردان و 6/1 درصد زنان 18 تا 44 ساله دچار شده اند. تشخیص بیماری به علت این که اکثر افراد آلوده هیچ سیمپتومی ندارند مشکل است. افرادی که به بیماری سوزاک بر اثر باکتری دچار شده اند اغلب به این بیماری هم دچار هستند و بنابراین باید جستجوی بیماران آلوده به این دو بیماری مرتباً انجام شود.
با این که این عفونت به راحتی درمان می شود ولی اگر به موقع تشخیص داده و به سرعت درمان نشود می تواند مشکلات جدی برای سلامتی بیمار تولید کند.
علل
کلامیدیا بر اثر روابط جنسی دهانی ـ مقعدی و واژینال محافظت نشده بر اثر تماس با مایعات بیولوژیکی یکدیگر و یا تماس مخاط ها سرایت می کند.
کلامیدیا می تواند هنگام تولد از مادر آلوده به نوزاد سرایت کند.
مشکلاتی که ممکن است تولید شود
ـ برای زنان: یک کلامیدیای درمان نشده می تواند از واژن به طرف رحم منتشر بشود و گاهی به تخمدان ها هم برسد، در نتیجه یک بیماری عفونی همراه با انفلاماسیون در ناحیه لگن تولید کند که می تواند عامل ناباروری و یا بارداری خارج از رحمی و موجب دردهای مزمن داخل لگنی بشود.
ـ برای مردان: کلامیدیا می تواند عامل در پروستات (پروستات عفونی) و یا در بیضه ها تولید انفلاماسیون بکند که ممکن است باعث ناباروری در مرد بشود.
البته به ندرت عفونت از طریق گردش خون به مفاصل می رود و تولید انفلاماسیون در نزد مردان و زنان می کند. عفونت کلامیدیا امکان آلوده شدن به HIV را هم زیاد می کند. هنگامی که یک نوزاد از مادر آلوده به کلامیدیا متولد می شود بلافاصله ممکن است دچار یک عفونت ریوی یا چشمی شود.
چه موقع به پزشک مراجعه شود
اگر یک رابطه جنسی محافظت نشده وجود دارد باید با پزشک مشورت کرد که آزمایشات لازم برای جستجوی بیماری را تجویز کند. کلامیدیا را معمولاً به عنوان یک بیماری مقاربتی بی سرو صدا می نامند، زیرا بیشتر از 50 درصد مردها و 70 درصد زنهای آلوده به بیماری هیچ سیمپتومی ندارند و حتی نمی دانند که به آن آلوده شده اند. اگر سیمپتومی دیده شود معمولاً پس از چند هفته و یا چند ماه از آلودگی دیده می شود.
سیمپتوم های کلامیدیا
زنان:
ـ در اغلب موارد هیچ علامتی از وجود بیماری نیست.
ـ احساس سوزش در هنگام ادرار کردن
ـ ترشحات واژینال غیرطبیعی
ـ خونریزی مابین دو پریود و یا هنگام رابطه جنسی یا بعد از آن
ـ درد به هنگام رابطه جنسی
ـ دردهای پائین شکمی و یا قسمت پائینی کمر
ـ انفلاماسیون جدار رکتوم
ـ ترشحات غیر طبیعی از مقعد
مردان:
ـ در اغلب موارد هیچ علامتی وجود ندارد.
ـ احساس سوزن زدن یا خارش در مجرای ادراری خارجی
ـ ترشحات غیرطبیعی از مجرای ادرار ابتدا بی رنگ و سپس شیری رنگ
ـ سوزش هنگام ادرار
ـ درد و گاهی تورم در ناحیه بیضه ها
ـ انفلاماسیون جدار رکتوم
ـ ترشحات غیرطبیعی از مقعد
نوزادان متولد شده از مادر آلوده:
ـ عفونت چشمی و قرمزی و ترشحات در ناحیه چشم ها
ـ عفونت ریوی که می تواند همراه سرفه، تنفس سخت و تب باشد.
عوامل تولید خطر آلودگی
ـ داشتن بیش از یک پارتنر در رابطه جنسی یا پارتنری که پارتنرهای دیگری هم دارد.
ـ عدم استفاده از کاندوم
ـ سابقه داشتن بیماری های مقاربتی
ـ در سنین بین 15 تا 29 سالگی بودن
ـ افراد سروپوزتیو برای HIV
ـ داشتن مادر آلوده برای نوزادان
پیشگیری
استفاده از کاندوم از سرایت کلامیدیا در روابط مقاربتی واژنی و مقعدی جلوگیری می کند همین طور برای رابطه جنسی دهانی باید از کاندوم استفاده کرد.
جستجو برای تشخیص
باید برای جستجوی بیماری قبل از شروع آن آزمایشات پس از هر رابطه مشکوک محافظت نشده انجام شود. در این جا مراکزی وجود دارند که به طور ناشناخته هستند و می شود برای آزمایشات بیماری های مقاربتی و ایدز به آنها مراجعه کرد و ده درصد مراجعان مبتلا به کلامیدیا هستند. بعضی از پزشکان درخواست می کنند که تمام زنان باردار کمتر از 25 سال این آزمایشات را انجام دهند. اگر این آزمایشات به طور مرتب انجام شود باعث تشخیص سریع و درمان فوری و جلوگیری از سرایت عفونت به پارتنرهای جدید می شود.
اگر نتیجه این آزمایشات مثبت بود بسیار مهم است که شخص آلوده به تمام پارتنرهای خود خبر بدهد و اگر آنها هم پارتنرهای دیگری داشته اند آنها نیز باید مطلع شوند تا آزمایشات لازمه و درمان سریع انجام شود. این مسئله بسیار مهم است، زیرا این بیماری ها باعث مصونیت نمی شوند و شخص می تواند بارها به آن مبتلا شود. مطالعات نشان داده که 84 درصد افرادی که دوباره مبتلا شده اند توسط همان پارتنر اولی مبتلا بوده. آزمایش تشخیصی بسیار ساده است برای مردها آزمایش قطره های اولیه ادرار و برای زنان اولین قطره های ادرار و یا یک نمونه برداری از واژن توسط خود شخص و یا نمونه برداری از محل خروج ادرار یا گردن رحم توسط متخصص زنان. همین طور شخص می تواند خودش از مقعد یا گلو نمونه برداری کند.
درمان های دارویی
کلامیدیا با آنتی بیوتیک ها درمان پذیرند.
پارتنرها هم باید درمان شوند و به مدت یک هفته رابطه جنسی نداشته باشند و یا اگر دارند محافظت شده باشد. سایر بیماری های مقاربتی نیز در نزد بیماران باید جستجو و درمان شود و بیماران مبتلا به کلامیدیا باید یک هفته پس از پایان درمان دوباره به پزشک مراجعه کنند. در 10 تا 15 درصد بیماران با وجود درمان کامل بیماری مقاوم است و درمان نمی شود به همین جهت آزمایشات باید سه بار دیگر پنج هفته و سه تا شش ماه پس از درمان تکرار شوند.
طب مکمل
با این که از نظر تئوری مواد موجود در Hydruste du Canada برای درمان کلامیدیا موثرند ولی آنتی بیوتیک ها بسیار موثرترند و در نتیجه از این گیاه کانادایی که گل های سفید زیبا و میوه ای قرمز رنگ دارد، استفاده نمی شود.
التهاب عصب شنوایی
دکتر عطا انصاری
قبل از شروع این بحث باید بگویم که از کلمه ی لابیرنتیت اشتباهاً استفاده می شود و باید از التهاب عصب شنوایی نام برد، زیرا لابیرنتیت واقعی عفونت دیگری از بیماری های گوش است که خیلی به ندرت دیده می شود که بسیار شبیه التهاب عصب شنوایی است ولی باعث کم شدن شنوایی و اکوفن می شود. لابیرنتیت واقعی یک اورژانس پزشکی است.
التهاب عصب شنوایی یا نرونیت وستی بولر با یک سرگیجه ناگهانی و شدید مشخص می شود و شخص مبتلا احساس می کند که دور خودش می چرخد و یا محیط اطراف دور او می چرخد. این سرگیجه ها همراه با تهوع یا استفراغ هستند.
سیمپتوم ها به قدری شدیدند که بیمار باید دو تا سه روز و گاهی یک هفته در رختخواب استراحت کند و بعد به تدریج بهبود می یابد. سیمپتوم ها در مدت شش ماه از بین می روند و امکان اینکه در ماه های بعد بعضی حرکات باعث عدم تعادل بشود، وجود دارد.
با اینکه سیمپتوم ها خیلی نگران کننده به نظر می رسند نورونیت وستی بولر یک بیماری خطرناک نیست و اکثر بیماران فقط یک حمله بیماری را در طول عمرشان دارند.
آمار دقیقی درباره اینکه چند درصد مردم به آن دچار می شوند، نداریم، ولی حدود 15 درصد سرگیجه ها بر اثر این بیماری است و معمولا در بزرگسالان بین 20 تا 60 ساله دیده می شود و زن و مرد به طور یکسان در تمام نقاط زمین به آن دچار می شوند.
علل
علت اصلی بیماری هنوز به خوبی مشخص نیست. متخصصان عقیده دارند که بر اثر مشکلات تولید شده توسط یک عفونت ویروسی است و علت این هیپوتز این است که بیماری معمولا همزمان با یک عفونت دستگاه تنفسی مانند گریپ یا سینوزیت یا چند روز پس از آن تولید می شود و بیشتر در فصل زمستان و بهار دیده می شود.
این عفونت عصب وستی بولر در داخل گوش را متأثر می سازد که اعضای مربوط به تعادل را به مغز متصل می کند. معمولا یک گوش مبتلا می شود ولی اطلاعات مربوط به حفظ تعادل از هر دو گوش به مغز می رسد و چون این اطلاعات یکسان نیست باعث سرگیجه می شود.
در بعضی مواقع به نظر می رسد که دوباره فعال شدن ویروس هرپس ساده نوع یک که تولید هرپس روی لب می کند و یا ویروس Epstein – Barr که مسئول تولید بیماری منونوکلئوز عفونی است، عامل بیماری است ولی هیچ گونه رابطه ای تا به حال بین التهاب عصب شنوایی و اتیت های گوش میانی یافت نشده است.
تشخیص
اگر دچار سرگیجه شدید بسیار مهم است که با پزشک مشورت کنید. پزشک شما معاینات عمومی و آزمایش گوش را انجام می دهد. آزمایشات ساده به تشخیص کمک می کند مثل حرکات مختلف بدنی که باعث سرگیجه می شوند و آزمایش DIX و Hallpike نام دارد.
پزشک باید سایر عللی را که تولید سرگیجه می کنند پیدا کرده و کنار بگذارد مثل لابیرنتیت واقعی، بیماری منیر Meniere و یا حتی بیماری های خطرناک دیگری مثل سکته مغزی و یا غده ای در مغز. سرگیجه می تواند بر اثر مقدار بالای بعضی از داروها مثل آنتی بیوتیک نیز ایجاد شود.
علامتی که باعث می شود نرونیت وستی بولر را از سایر مشکلات مربوط به گوش جدا کند این است که صدمه ای به شنوایی نمی زند و باعث اکوفن هم نمی شود.
سیمپتوم های التهاب عصب شنوایی
سیمپتوم های زیر دو سه روز شدید هستند و پس از 4 تا 6 هفته از بین می روند.
در مدت حمله بیماری
* سرگیجه شدید ـ سه چهارم سرگیجه ها ناگهانی تولید می شوند و شخص احساس می کند که دنیا دور سرش می چرخد.
* از دست دادن تعادل
* تهوع و استفراغ
* شدید شدن ضربان قلب
* حرکت دادن سر باعث شدت سیمپتوم ها می شود
توجه: در صورت وجود سیمپتوم های زیر، مثل استفراغ های تکراری، سرگیجه همراه با تب بالاتر از 39 درجه سانتیگراد همراه با غش و ضعف شدید بلافاصله آمبولانس را خبر کنید تا بیمار را فورا به اورژانس برساند.
چه کسانی در خطر مبتلا شدن هستند
همه افراد می توانند دچار شوند.
عواملی که برای ابتلا تولید خطر می کنند
عفونت دستگاه تنفسی مثل گریپ، سینوزیت و شبیه اینها.
درمان های دارویی
هیچ دارویی برای درمان وجود ندارد و معمولا سیمپتوم ها خود به خود با گذشت زمان بهبود می یابند.
سرخجه
دکتر عطا انصاری
سرخجه یک بیماری ویروسی مسری است که به مجاری تنفسی حمله می کند و باعث تولید ضایعات پوستی قرمزرنگ شبیه سرخک یا مخملک می کند که اول پشت گوش و بعد روی صورت و بعد در قفسه سینه و تمام بدن دیده می شوند. بیماری معمولاً در کودکان خوش خیم است ولی می تواند دارای عوارض بسیار بد و خطرناکی برای بانوان باردار که بیماری را به جنین سرایت می دهند باشد. وقتی کسی یک بار بیمار شد مصونیت دائمی در مقابل ویروس پیدا می کند.
از سرخجه با واکسن پیشگیری می شود. این واکسن در کانادا جزو برنامه واکسیناسیون کودکان می باشد که به آن واکسن سرخک ـ اوریون و سرخجه می گویند و این واکسن باعث کم شدن بیماری در کشورهایی که این واکسن در برنامه واکسیناسیون آنها وجود دارد، شده است.
نحوه سرایت بیماری
سرخجه یک بیماری مسری است که از طریق قطرات بسیار ریز آب دهان و بینی ضمن تماس مستقیم بیماران منتقل می شود و شخص آلوده یک تا دو هفته قبل از ضایعات پوستی و حداقل 4 روز پس از آن حامل ویروس است و می تواند دیگران را آلوده کند. نوزادانی که مبتلا به سرخجه مادرزادی هستند می توانند تا ماه ها حامل ویروس باشند. دوره نهفتگی بیماری یعنی از زمانی که شخص آلوده به ویروس می شود تا دیده شدن سیمپتوم های بیماری می تواند 12 تا 23 روز باشد.
شیوع بیماری
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی همه ساله بیش از یکصدهزار کودک مبتلا در کشورهای در حال پیشرفت به دنیا می آیند. بر اثر واکسیناسیون مرتب این بیماری به ندرت در کانادا دیده می شود و از سال 2002 کمتر از سی نفر به آن مبتلا شده اند.
مشکلاتی که بیماری تولید می کند
سرخجه می تواند به ندرت باعث مشکلات زیر بشود:
ـ یک نوع آرتریت کم خطر در مفاصل انگشتان ـ مچ دست و زانوها که معمولا پس از یک ماه خود به خود خوب می شود و از بین می رود و در بیشتر موارد نوجوانان و بالغین به آن مبتلا می شوند و بیشتر مبتلایان زنان هستند، (حدود 70 درصد از بالغین آلوده شده به ویروس زن هستند)
ـ عفونت در گوش ها
ـ انسفالیت که بیشتر در بالغین دیده می شود (یک نفر بین شش هزار بیمار)
ـ اگر زنی در سه ماه اول بارداری آلوده به ویروس بشود عوارض خطرناکی برای جنین دارد که به آن سندروم سرخجه مادرزادی می گوییم و عوارض زیادی دارد مانند: مرگ جنین، آب مروارید در جنین، کر شدن ، عقب ماندگی ذهنی، غیر طبیعی بودن قلب و نقص دیواره بین بطنی یا دهلیزی/ ارتباط بین سرخرگ ریوی و آئورت، تاخیر در رشد، نقایص استخوانی، ضایعات پوستی، بزرگی کبد و طحال توام
در کانادا مسئولان بهداشت پیشنهاد می کنند که تمام زنانی که در سنین حاملگی هستند باید مطمئن باشند که در مقابل ویروس سرخجه مصونیت دارند قبل از این که باردار شوند، واکسن در دوران بارداری تجویز نمی شود.
یک برنامه جدید جهانی برای مقابله با سرخک و سرخجه
در آوریل 2012 سازمان بهداشت جهانی (OMS) برنامه جهانی جدیدی را برای مبارزه با سرخک و سرخجه جهت کم کردن بسیار جدی مرگ و میر بر اثر این دو بیماری را اعلام کرد. این استراتژی جدید به خاطر بازگشت اپیدمی های زیاد سرخک در افریقا ـ آسیا ـ مدیترانه شرقی و اروپا اتخاذ شد و سرخجه هم به این استراتژی اضافه شد، زیرا واکسن سرخک و سرخجه با هم تزریق می شوند. این برنامه در نظر دارد که مرگ و میر جهانی بر اثر سرخک حداقل 95 درصد بین 2012 تا 2015 کم بشود همین طور تعداد سرخجه های مادرزادی.
تشخیص
بیماری در اغلب موارد درست تشخیص داده نمی شود و با بیماری های سرخک و مخملک و عفونت های پوستی و مونو نوکلئوز عفونی مشابهت دارد.
تنها با کمک آزمایش خون بر اساس وجود آنتی بادی اختصاصی ضد ویروس سرخجه در بیماران و برای سرخجه مادرزادی در نوزاد تازه متولد شده بیماری را می توان تشخیص داد. به غیر از ترشحات گلو و دهان و بینی بیمار ممکن است که خون ـ ادرار یا مدفوع بیمار نیز حاوی ویروس سرخجه باشد.
سیمپتوم های سرخجه
سیمپتوم های سرخجه 2 تا 3 هفته پس از آلودگی به ویروس تولید می شوند و معمولا دو تا سه روز طول می کشند و عبارتند از: تب، سردرد، آبریزش بینی، گلودرد، عفونت چشمی، تورم غدد لنفاوی در پایین گردن و پشت گوش، لکه های کوچک قرمز یا صورتی معمولا روی صورت و پشت گوشها و گردن که می تواند باعث خارش بشود، این لکه ها به تدریج روی بازوها، سینه و پشت و بعد ساق پا و پاها هم دیده خواهند شد. و همچنین درد مفاصل مخصوصاً در نوجوانان و بانوان جوان بیمار.
تا 50 درصد افراد آلوده شده به ویروس سرخجه هیچ گونه سیمپتومی ندارند.
چه کسانی در خطر ابتلا هستند
ـ کسانی که واکسن ضد سرخجه دریافت نکرده اند.
ـ کسانی که به کشورهای در حال توسعه یا کشورهایی که بیماری وجود دارد سفر می کنند و واکسینه نشده اند.
پیشگیری
وقتی که یک زن باردار در سه ماه اول بارداری به ویروس آلوده می شود نتایج بسیار خطرناکی برای جنین او تولید می شود که حتی گاهی باعث مرگ جنین می شود.
واکسن ضد سرخجه بهترین وسیله برای پیشگیری از بیماری است واکسن RRO ضد سرخک ـ سرخجه ـ اوریون و یا واکسن MMRLL دو بار به کودکان تزریق می شود بار اول در حدود 12 ماهگی و بار دوم در حدود 18 ماهگی. در کانادا این واکسن مجانی است.
واکسن برای زنان در سنین آمادگی به بارداری که واکسن در کودکی دریافت نکرده اند وجود دارد ولی برای زنان باردار تجویز نمی شود. اگر زن بارداری که در مقابل بیماری مصونیت ندارد و با یک بیمار تماس داشته باید با پزشک تماس بگیرد و با تجویز پزشک به او ایمونوگلوبولین تزریق شود.
درمان های دارویی
هیچ درمانی برای بهبودی سرخجه وجود ندارد ولی پیشنهاد می شود که بیمار استراحت زیاد و فعالیت های آرام داشته باشد. مرطوب کردن هوا می تواند به باز کردن مجاری تنفسی کمک کند. بعضی از داروها می توانند سیمپتوم های بیماری را آرام کنند.
داروهای ضد درد مانند تایلنول و پاندول، ادویل و موترن یا الیو می توانند برای درمان تب به کار بروند ولی از آسپرین به هیچ وجه نباید برای کودکان استفاده کرد، زیرا امکان دارد که باعث سندروم Reye بشود.
آنتی بیوتیک ها: اگر یک عفونت باکتریایی مانند عفونت گوش ها پس از سرخجه تولید شد پزشک می تواند آنتی بیوتیک تجویز کند.
تزریق ایمونو گلوبین: زنان باردار، کودکان و افرادی که سیستم دفاعی بدنشان ضعیف است و به ویروس آلوده شده اند می توانند از ایمونو گلوبین تزریقی استفاده کنند و اگر در 6 روز اول آلودگی ایمونو گلوبین دریافت کنند این آنتی کورها می توانند سیمپتوم های بیماری را از بین ببرند ولی این آنتی کورها امکان جلوگیری از سرایت بیماری به جنین را ندارند.
طب مکمل
Isatis ـ شیره ریشه این گیاه دارای خواص آنتی باکترین، آنتی ویرال و آنتی انفلاماتوار است. در یک مطالعه کلینیکی مقایسه ای بر روی 60 بیمار یک معجون طب چینی به نام Huanglan که شامل ریشه ایزاتیس و آستراگال است همان قدر موثر واقع شده که داروی آنتی ویرال برای مبارزه با ویروس سرخجه.
* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
ریزش موی سکه ای
دکتر عطا انصاری
از دست دادن موها به صورت پلاک را به فرانسه پلاد می گویند و در بیشتر اوقات در قسمت مودار سر دیده می شود. پوست سر حالت طبیعی خود را حفظ کرده ولی در قسمت های مختلفی موهای خود را از دست می دهد. بیماری می تواند در موهای ابرو، مژه و ریش و سبیل هم تولید شود. در حدود یک درصد مردم آمریکای شمالی به آن دچار می شوند و در حدود نصف مبتلایان سیمپتوم ها قبل از 20 سالگی دیده می شود، و دو درصد مراجعان به متخصص پوست در فرانسه بر اثر این مسئله است. درمان کامل برای آن وجود ندارد. بعضی از درمان ها برای فعال کردن رویش مو به کار می روند، ولی در نزد حدود 80 درصد افراد موها پس از 6 تا 12 ماه پس از ریزش خودشان دوباره رشد می کنند. موها ممکن است که چند سال بعد رشد کنند و بازگشت بیماری تکراری است. مردان و زنان به یک نسبت به آن دچار می شوند.
علل
دانشمندان هنوز نمی دانند که چه عاملی باعث ریزش موها می شود، یک عفونت ویروسی، یک عامل ارثی، استرس یا در معرض یک ماده شیمیایی قرار گرفتن، ولی عامل ارثی به نظر می رسد که در بین 20 تا 40 درصد افراد مبتلا نقش مهمی را بازی می کند. محققان تصور می کنند که یک عامل تخریب کننده باعث یک عکس العمل اتوایمیون می شود مانند دیابت نوع یک، آرتریت روماتوئید و لوپوس دیسکوئید، ولی خوشبختانه سلول های مادر پیاز مو که باعث رویش مو می شوند دچار صدمه نمی شوند، حتی پس از چند سال خواب رفتگی، باعث رویش دوباره مو می شوند.
پیش آگهی
پیشرفت بیماری در نزد افراد مختلف یکسان و قابل پیش بینی نیست و اکثر افراد پس از یکسال بهبودی پیدا می کنند ولی در بین حدود 10 درصد افراد بیماری مزمن شده و هیچ وقت مو تولید نمی شود. معمولاً پلاد در قسمت مودار سر به صورت پلاک های کوچک محدود دیده می شود، ولی در انواع شدید آن می تواند پیشرفت کرده شامل تمام موهای سر و ریش هم بشود. پلاد عمومی که شامل تمام موهای بدن بشود به ندرت دیده می شود.
در نزد بعضی از بیماران بیماری به ناخن ها هم حمله می کند.
سیمپتوم های بیماری
به طور ناگهانی یک یا چند منطقه به شکل دایره یا بیضی با قطر یک تا چهار سانتی متر کاملاًً موهایش را از دست می دهد و احتمال خارش یا احساس سوزش در ناحیه مربوطه هم ممکن است دیده شود ولی پوست حالت طبیعی خودش را حفظ می کند معمولا موها پس از یک تا سه ماه رشد می کنند و دوباره بیماری بازگشت می کند در همان محل یا در جای دیگر.
گاهی ناخن هم مبتلا شده دچار شکستگی و ترک خوردن و چند لایه شدن و نقاط قرمز رنگ می شوند.
چه کسانی در خطر مبتلا شدن هستند
تمام کسانی که یکی از نزدیکانشان به آن مبتلا شده اند یا هستند، یکی از 5 نفر بیماران مبتلا در این گروه هستند. افرادی که خودشان یا یکی از اعضای فامیل دچار نوعی آلرژی مانند آسم، اگزما، زکام فصلی و تب یونجه و امثالهم و یا بیماری های اتوایمیون هستند.
درمان های دارویی
مهم: ریزش مهم موها به طور ناگهانی ممکن است علامت بدی تغذیه، کم و زیاد شدن هورمون ها و یا یک بیماری دیگر باشد و باید با پزشک مشورت کرد و در صورت لزوم با متخصص پوست و مو. هیچ درمان واقعی و دائمی برای پلاد وجود ندارد. داروهایی که در زیر معرفی می کنیم برای تقویت پیاز مو و رشد طبیعی آن است و هیچ اثری در درازمدت ندارد. می دانیم که پلاد در اکثر موارد در کمتر از یکسال به خودی خود خوب می شود و موها بدون هیچ درمانی رشد می کنند بنابراین عده زیادی از افراد مبتلا ترجیح می دهند که هیچ درمانی نداشته باشند و یا دنبال درمان های طبیعی و مکمل بروند و یا از وسایل آرایشی پوشاننده، یا تراشیدن کامل سر، استفاده از موی مصنوعی (کلاه گیس) استفاده کنند.
مشورت با پزشک حداقل این فایده را دارد که شخص بداند که آیا احتیاج به کمک روان درمانی دارد یا نه، اگر پلاد بزرگ باشد می تواند باعث ناراحتی شخص در جامعه و عدم اطمینان به خود شود، شرکت کردن در گروه درمانی هم مفید واقع می شود.
برای انواع سبک بیماری
کورتیکوتروئیدهای مالیدنی یا تزریقی: وقتی که از دست دادن موها محدود است مقدار کمی از کورتیکوتروئید را می شود در ناحیه بی مو مالید یا تزریق کرد، این بهترین طریقه درمان پلاد است مخصوصاً وقتی که بیماری مناطق بزرگتری از بدن را فرا نگرفته. کورتیکواستروئیدها داروهای آنتی انفلاماتوار شبیه کورتیزول هستند که یک هورمون طبیعی تولید شده در بدن می باشد. رشد دوباره معمولا هفته ها پس از درمان شروع می شود. همراه با این درمان ممکن است نقاط دیگری موهایش را از دست بدهد. تزریقات را باید هر 4 هفته تکرار کرد.
محلول Minoxidil : مالیدن داروی 2 تا 5 درصد Minoxidil دو بار در روز به رویش مو کمک می کند و اثر آن در حدود دوازده هفته پس از درمان شروع می شود. این دارو هیچ اثری بر روی کسانی که تمام موهایشان را از دست داده اند ندارد.
کرم یا پماد anthraline : دارویی است که برای درمان پسوریازیس به کار می رود و یک اکسیدان است که روی سیستم دفاعی اثر می گذارد، اگر این دارو بر روی پوست مناطق بی مو هر روز مالیده شده و پس از 20 تا 60 دقیقه بعد شسته شود موها باید پس از 8 تا 12 هفته شورع به رویش مجدد بکنند، برای نتیجه بهتر این دارو را همراه با کورتیکوستروئیدها به کار می برند.
برای انواع مناطق بزرگ پلاد
برای از دست دادن مهم موها که بیشتر از 50 درصد موها ریخته اند درمان های قوی تری را ممکن است پزشک همراه با داروهای گفته شده تجویز کند. این درمان ها به ندرت برای کودکان پشنهاد می شود.
این درمان ها شامل ایمیونو تراپی تماسی، کورتیکو استروئیدها از راه دهان و فتو کیموتراپی می شود.
چند راهنمایی
ـ از پوست بدن در مقابل نور خورشید محافظت کنید، زیرا مناطقی که موهایش ریخته نسبت به اشعه های ماوراءبنفش حساس تر هستند. یک کرم محافظت کننده کافی است، برای سر استفاده از کلاه، یا کلاه گیس کافی است.
ـ کسانی که موهای ابرو و مژه هایشان را از دست داده اند باید حتماً از عینک آفتابی برای محافظت چشم از گرد و خاک و سایر بیماری ها و از نور خورشید استفاده کنند.
ـ با این که تشخیص به راحتی توسط پزشک عمومی انجام می شود ولی بهتر است با یک متخصص پوست و مخصوصاً اگر بیماری سطح وسیعی را فرا گرفته مشورت کرد.
طب مکمل
ـ آروماتراپی: یک مطالعه اپیدمیولوژیک همراه با گروه شاهد که دارونما دریافت کرده بودند نشان داد که مخلوطی از روغن های اساسی آویشن، اکلیل کوهی، اسطوخدوس، سدر آتلانتیک می تواند رشد مجدد موها را در نزد بیماران مبتلا به پلاد تقویت کند.
68 بیمار این مخلوط را در محل بی مو مالیده و دو دقیقه ماساژ داده و سپس برای جذب بهتر یک حوله داغ را روی آن گذاشته اند. این مطالعه 7 ماه طول کشیده، با اینکه مطالعه از نظر علمی نقاط ضعف دارد مثل این که حدود یک سوم گروه شاهد قبل از پایان مطالعه گروه شان را ترک کرده اند، با این حال موفق بوده.
مقدار دارو شامل سه قطره روغن اساسی اکلیل کوهی، دو قطره روغن اساسی آویش، سه قطره روغن اساسی اسطوخودوس، دو قطره روغن اساسی سدر آتلانتیک را در 23 میلی لیتر روغن گیاهی که شامل 3 میلی متر روغن jojoba و 20 میلی لیتر روغن هسته انگور مخلوط و استفاده کرده اند.
این درمان باید تحت نظر دقیق یک متخصص آروماتراپی انجام شود.
ـ هیپنوتراپی: پزشک آمریکایی دکتر Andrew Weil عقیده دارد که هیپنوتراپی یا هر نوع دیگر درمان های روانی ـ بدنی در درمان بیماری ریزش موی سکه ای مفید واقع می شود. او عقیده دارد که اکثر بیماری های اتوایمیون بر اثر استرس یا مشکلات احساساتی مهم شدیدتر می شوند. دکتر ویل پیشنهاد می کند که این بیماران و سایر بیماران اتوایمیون وضع تغذیه ای شان را عوض کنند.
ـ کمتر پروتئین بخورند (کمتر از ده درصد احتیاج به کالری بدن)
ـ پروتئین های گیاهی را ترجیح بدهند مثل: حبوبات، توفو، آجیل ها، دانه ها و سریال ها.
ـ از شیر و سایر لبنیات استفاده نکرده و از غذاهای دیگری که حاوی کلسیم هستند کمبود کلسیم را جبران کنند.
ـ مصرف بالای میوه و سبزی در صورت امکان از نوع بیولوژیک آنها.
ـ از روغن زیتون خیلی خالص استفاده شود. از روغن های گیاهی که اسیدهای چرب پولی انساتوره دارند مثل مارگارین، شورته نینگ و چربی های ترانس استفاده نشود.
ـ مصرف اسیدهای چرب امگا3 را بیشتر کنند (ماهی ها، روغن پنبه دانه و غیره).
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی است.